Najczęściej zadawane pytania

Z jakiego limitu wpłat do IKZE mogę skorzystać w sytuacji gdy łączę działalność gospodarczą z praca na etacie?

W sytuacji gdy pracujemy na etacie i jednocześnie prowadzimy działalność gospodarczą można korzystać ze zwiększonego limitu wpłat na IKZE. Wystarczy tylko złożyć oświadczenie o fakcie prowadzenia działalności gospodarczej instytucji finansowej.

Czy można otworzyć IKE lub IKZE wspólnie z małżonkiem?

Nie ma takiej możliwości. Każdy z małżonków musi zawrzeć odrębne umowy na prowadzenie IKE lub IKZE.

Jakie ryzyka wiążą się z oszczędzaniem na koncie IKE lub IKZE.

Każda inwestycja, nawet lokata terminowa w banku, zakup nieruchomości czy waluty, wiąże się z ryzykiem inwestycyjnym. Szczegółowe informacje dotyczące ryzyk znajdują się w prospekcie informacyjnym funduszu lub w dokumencie kluczowych informacji dla inwestorów. Wszystkie te informacje znajdziesz na stronie Skarbca w zakładce poświęconej poszczególnym funduszom.

Dlaczego wartość oszczędności zgromadzonych na koncie IKE lub IKZE ulega codziennej zmianie?

Oszczędności wpłacane na konto IKE lub IKZE są przeliczane na jednostki uczestnictwa wybranych przez ciebie funduszy. Jednostka uczestnictwa to udział w majątku funduszu inwestycyjnego. Jej wartość zmienia się w zależności od tego, ile są warte składniki jego majątku: obligacje, akcje, czy inne instrumenty finansowe. A to zależy od tego co dzieje się na rynkach finansowych, czyli cen oferowanych przez inwestorów.

Czy za prowadzenie IKE lub IKZE są pobierane jakieś opłaty?

W Skarbiec TFI nie pobieramy żadnych opłat dodatkowych za prowadzenie IKE lub IKZE, to znaczy otwarcie, prowadzenie, wpłaty, wypłaty, czy zmiany w zakresie wyboru funduszu są bezpłatne.

Czy wykorzystanie platformy Blue Media do autoryzacji procesu otwierania konta w STI24 jest bezpieczne?

Blue Media to bezpieczna i wiarygodna platforma płatnicza współpracująca z bankami obsługującymi płatności drogą zdalną. Realizowany w trakcie weryfikacji procesu otwierania konta w STI24 przelew w kwocie 1 zł z posiadanego rachunku bankowego służy jedynie identyfikacji właściciela. Kwota ta najpóźniej następnego dnia roboczego trafia z powrotem na rachunek, z którego zastała pobrana.

Jak otworzyć konto w IKE lub IKZE?

Cały proces może się odbyć bez wychodzenia z domu, w tym celu należy założyć konto STI24 w Skarbiec TFI za pośrednictwem strony www.sti24.skarbiec.pl. Do wyboru dwie metody, jedna z wideo weryfikacją (komputer musi mieć dostęp ko kamerki internetowej) lub z wykorzystaniem autoryzacji zwrotnym przelewem bankowym (kwota 1 zł) za pośrednictwem platformy płatniczej Blue Media – tu kamerka jest niepotrzebna. Po uzyskaniu dostępu do konta w STI24 można zawrzeć umowę na prowadzenie IKE lub IKZE.

Czy można wskazać osobę, która będzie dziedziczyła oszczędności zgromadzone w IKE lub IKZE?

Każdy posiadacz IKE lub IKZE może wskazać osobę lub osoby dziedziczące oszczędności. Można to zrobić w każdej chwili, zarówno przed jak i w trakcie oszczędzania – są to tzw. osoby uposażone.  W tym celu należy złożyć w instytucji finansowej dyspozycję zawierającą informację kto, w ilu procentach dziedziczy zebrane środki. Tak wskazana osoba otrzymuje te środki po przedstawieniu aktu agonu, bez konieczności przeprowadzania postępowania spadkowego. W każdej chwili można tę dyspozycję zmienić lub odwołać.

Co się stanie z oszczędnościami zgromadzonymi w IKE oraz IKZE w przypadku śmierci oszczędzającego?

Środki w IKE lub IKZE to własność prywatna, podlegająca dziedziczeniu. W przypadku IKE osoby otrzymujące spadek mogą z nich skorzystać w gotówce bez żadnych opłat (podatek Belki nie jest pobierany!!!) lub przenosząc w formie wypłaty transferowej środki na swój rachunek IKE lub PPE – to dzieje się też bez żadnych opłat i bez pobierania podatku Belki.

Natomiast w przypadku IKZE otrzymujący spadek mogą z nich skorzystać w gotówce (płacą wówczas 10% zryczałtowany podatek na rzecz Skarbu Państwa) lub przenosząc w formie wypłaty transferowej środki na swój rachunek IKZE – wtedy dzieje się to bez żadnych opłat!

Czy mogę przenieść do Skarbca zgromadzone wcześniej oszczędności w ramach IKE lub IKZE zarządzane przez inną instytucję finansową?

Przenoszenie oszczędności między instytucjami finansowymi jest jak najbardziej możliwe i co ważne, bezpłatne. Chyba, że oszczędzasz poniżej 12 miesięcy, to instytucja, gdzie posiadasz środki może zażądać dodatkowej opłaty.

Najpierw zakładasz IKE lub IKZE w Skarbiec TFI – otrzymasz potwierdzenie otwarcia konta z numerem rachunku – następnie trzeba się zgłosić się do poprzedniej instytucji i zlecić transfer oszczędności na nowo otwarty rachunek.

Czy jest możliwość zmiany wybranego funduszu, funduszy, czy strategii inwestycyjnej w trakcie oszczędzania?

Wybór dokonany w trakcie zawierania umowy na IKE lub IKZE nie jest na cały czas oszczędzania. W każdej chwili możemy dokonać zmiany w tym zakresie. Ilość tych transakcji (tzw. zamian) nie jest limitowana, wszystkie są bezpłatne. Co ważne takiej zmiany te można dokonać oddzielnie dla tych środków, które już są wpłacone, jak i w stosunku do wpłat, które nastąpią w przyszłości.

Czy mogę skorzystać z gotowych rozwiązań, by nie trudzić się wyborem właściwego funduszu w ramach IKE lub IKZE?

Dla oszczędzających Skarbiec TFI przygotował pięć gotowych strategii, czyli portfeli składających się z odpowiednio dobranych funduszy inwestycyjnych uwzględniających różne poziomy ryzyka. Możliwe jest więc inwestowanie wyłącznie w fundusze dłużne (inwestujące w obligacje), fundusze akcyjne inwestujące w Polsce lub za granicą, czy nawet w rozwiązanie automatycznie dopasowujące się do wieku posiadacza IKE lub IKZE.

Czy muszę mieć wiedzę o rynkach finansowych, by zainwestować w fundusze w ramach IKE lub IKZE?

Fundusze inwestycyjne to rozwiązania nie wymagające wiedzy o rynkach finansowych. Zarządzają nimi licencjonowani doradcy finansowi.  Przed rozpoczęciem wpłat wypełniasz ankietę, która pozwoli ci dobrać dedykowane twoim preferencjom rozwiązania. Dodatkowo na stronie Skarbca znajdziesz najważniejsze informacje o każdym z nich. Możesz samodzielnie wybrać aż 5 funduszy spośród dostępnych szesnastu.

Czy fundusze wykorzystane do pomnażania oszczędności w IKE oraz IKZE to bezpieczne rozwiązanie?

Jedynymi właścicielami funduszy inwestycyjnych są osoby, które wpłaciły tam swoje oszczędności. Zgromadzony w funduszach majątek jest niezależny od zarządzającej nim firmy, czyli Skarbca TFI S.A.

Cały proces inwestowania jest nadzorowany przez Depozytariusza, czyli bank odpowiadający swoim majątkiem za zgromadzone tam oszczędności, w przypadku funduszy Skarbca jest to mBank S.A, jeden z największych banków działających w Polsce.

Dodatkowo rynek funduszy jest nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego. Warto też wiedzieć, że fundusz inwestycyjny nie może upaść.

Co trzeba zrobić by odliczyć wpłatę do IKZE od dochodu osiąganego w danym roku podatkowym?

Odliczenia wpłat do IKZE od dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym dokonujemy samodzielnie  – nie robi tego instytucja finansowa, gdzie wpłacaliśmy pieniądze. Kwotę wpłaconą do IKZE wpisujemy do formularza załącznika PIT/O w dedykowanym polu zatytułowanym: „Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)”. Jedynie w przypadku przedsiębiorcy rozliczający się według podatku liniowego (PIT-36L), odliczenie wpisuje się bezpośrednio do formularza zeznania w pozycji zatytułowanej jako: „Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)”. Warto pamiętać, że Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych wystawia Oszczędzającemu potwierdzenie nabycie jednostek uczestnictwa dokonanych na rachunek IKZE i tylko ten dokument jest podstawą do dokonania odliczenia (nie wystarczy potwierdzenie przelewu).

Czy można skorzystać z oszczędności w IKZE przed osiągnięciem 65 roku życia?

Tak, zgromadzone oszczędności można wypłacić wcześniej, jednak wtedy trzeba to zrobić zawsze dla całej zebranej kwoty, a zwrócone na rachunek środki zwiększą postawę opodatkowania podatkiem PIT w danym roku podatkowym.

Czy można skorzystać z oszczędności w IKE przed osiągnięciem 60 roku życia?

Tak, wcześniejsza wypłata wiąże się tylko z pobraniem podatku od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki, tak jak przy innych formach oszczędzania. Można wypłacić część lub całość zgromadzonych oszczędności.

Jak długo trzeba oszczędzać w IKE, by osiągnąć maksymalne korzyści?

Najbardziej optymalna dla oszczędzającego jest wypłata po 60 roku życia – jednorazowo lub w dowolnych ratach. Ewentualnie po 55 toku życia, jeśli pobiera się już w tym pełne świadczenia emerytalne, Odbywa się to bez żadnych opłat, a podatek Belki nie zostanie naliczony. Dodatkowym warunkiem jest dokonywania wpłat na IKE przez okres co najmniej pięciu dowolnych lat kalendarzowych albo dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później, niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

Czy otwarcie IKE lub IKZE to zobowiązanie do systematycznych wpłat?

Otwarcie IKE lub IKZE nie wiąże się z obowiązkiem dokonywania systematycznych wpłat, jak to bywa czasem w przypadku niektórych produktów oszczędnościowych. Decyzja o wpłacie, jej wielkości, częstotliwości, należy wyłącznie do wpłacającego. Jedynym ograniczeniem są maksymalne limity wpłat przewidziane w danym roku dla wybranego rozwiązania, czy wartości minimalne pojedynczych wpłat.

Czy mogę otworzyć kilka IKE lub kilka IKZE?

Takiej możliwości nie ma. Można posiadać tylko jedno IKE. Ta sama zasada dotyczy także IKZE.

Czy mogę posiadać IKE oraz IKZE łącznie?

Każdy z oszczędzających może posiadać równocześnie IKE oraz IKZE. To zresztą najbardziej optymalne rozwiązanie z punktu widzenia osoby oszczędzającej.

Co jest lepsze w przypadku IKE lub IKZE, jednorazowa wpłat limitu rocznego, czy wpłata systematyczna?

Tak naprawdę zależy to od preferencji osoby oszczędzającej. Nie trzeba zbierać środków na wpłatę gdzieś z boku. Można mniej lub bardziej systematycznie wpłacać posiadane nadwyżki pieniędzy na te rozwiązania. Warto jednak wiedzieć, że systematyczne wpłaty zmniejszają ryzyko inwestycyjne – unikamy w ten sposób sytuacji gdy wpłacamy większą kwotę na tzw. górce rynkowej! Można po prostu planowaną kwotę podzielić na 12 równych wpłat i złożyć zlecenie stałe w swoim banku. To najbardziej optymalne i najmniej angażujące rozwiązanie.

W jaki sposób wpłacam swe oszczędności do IKE lub IKZE?

Wpłatę na konto IKE lub IKZE realizujemy wyłącznie przelewem z własnego rachunku bankowego. W umowie na prowadzenie IKE lub IKZE znajduje się indywidualny rachunek do wpłat. Wpłata gotówkowa lub przekazem jest niedopuszczalna.

Dlaczego limity wpłat do IKE oraz IKZE się zmieniają każdego roku?

Limity wpłat na IKZE oraz IKE moją różne wartości w poszczególnych latach, gdyż są uzależnione od wysokości prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej i tak w przypadku IKE to równowartość 300% tej kwoty, a w przypadku IKZE 120% dla osób zatrudnionych i 180% dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Wylicza te kwoty i ogłasza Ministerstwo Finansów.

Czy do IKE lub IKZE mogę wpłacić dowolne kwoty?

Zarówno w przypadku IKE jak i IKZE wpłaty mają charakter limitowany. W 2023 roku na IKE nie można wpłacić więcej niż 20 805,00 zł, a na IKZE 8 322 zł przez osoby osiągające dochody z zatrudnienia, natomiast 12 483 zł przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Wpłaty można dokonać jednorazowo lub w dowolnych ratach. Kwoty wpłacone powyżej limitu są zwracane oszczędzającemu na rachunek bankowy, z którego zostały wysłane.

Od jakiego wieku można otworzyć IKE lub IKZE?

IKE jak i IKZE można założyć po ukończeniu 16 lat. Tu warto jednak pamiętać, że w przypadku osób małoletnich wpłacane środki mogą pochodzić wyłącznie z dochodów uzyskanych z umowy o pracę. Ta zasada nie dotyczy już osób pełnoletnich. Nie ma górnej graniczy wieku osoby oszczędzającej w IKE czy to IKZE.

Czy mogę oszczędzać w ramach IKE lub IKZE prowadząc działalność gospodarczą?

Nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń. Dodatkowo osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą skorzystać ze zwiększonego limitu wpłat do IKZE. W przypadku IKE limity wpłat są identyczne, jak dla każdej innej osoby.

Na jakie korzyści podatkowe mogę liczyć oszczędzając w IKZE?

Coroczne wpłaty do IKZE są odliczane od przychodu osiąganego w danym roku podatkowych, co w praktyce przekłada się na możliwość obniżenia podatku PIT należnego do zapłaty czy nawet zwrotu nadpłaconego podatku. Dodatkowo od wypracowanych zysków, zarówno w trakcie oszczędzania, jak i przy wypłacie, nie będzie pobierany podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki, jak to ma miejsce w przypadku tradycyjnych form gromadzenia kapitału. Głównym warunkiem jest wypłata zgromadzonych środków nie wcześniej, niż po osiągnięciu 65 roku życia – dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Na jakie korzyści podatkowe mogę liczyć oszczędzając w IKE?

Od zysków wypracowanych w IKE, zarówno w trakcie oszczędzania i przy wypłacie, nie będzie pobierany podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki, jak to ma miejsce w przypadku tradycyjnych form gromadzenia kapitału. Głównym warunkiem jest wypłata zgromadzonych środków nie wcześniej, niż po osiągnięciu 60 roku życia – dotyczy zarówno kobiet i mężczyzn.

IKE i IKZE – co kryje się za tymi skrótami?

IKE to Indywidualne Konto Emerytalne dostępne już od 2004 roku, zapewniające oszczędzanie z wykorzystaniem różnych  instrumentów finansowych, połączone z  możliwością legalnego uniknięcia naliczania podatku od zysków kapitałowych, tzw. podatku Belki.

IKZE to Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego dostępne już od 2012 roku, zapewniające  oszczędzanie z  wykorzystaniem różnych  instrumentów finansowych, w połączeniu z  możliwością obniżenia podatku PIT w rozliczeniu rocznym (wpłata obniża poziom podstawy opodatkowania).

Czy emerytura z ZUS jest jedynym świadczeniem wypłacanym na emeryturze?

Dla większości Polaków rzeczywiście jest to jedyne świadczenie wypłacane po przejściu na emeryturę. Ale każdy nas może wcześniej rozpocząć oszczędzanie na ten cel, by w ten sposób zapewnić sobie dodatkowe środki na ten czas. Warto podjąć taką decyzję, gdyż w obliczu starzenia się społeczeństwa emerytura będzie stanowiła coraz mniejszą część ostatniego wynagrodzenia. W skrajnych prognozach może to być tylko około 25-30%. Tu możemy skorzystać z rozwiązań dostępnych chociażby w ramach III filara emerytalnego.

III filar emerytalny, a co to takiego?

III filar to prywatne, dobrowolne, niezależne od ZUS, oszczędności gromadzone na moment przejścia na emeryturę. Tej formie często towarzyszą zwolnienia z obowiązkowych podatków, np. podatku Belki, a nawet podatku PIT. Częścią takiego systemu są między innymi Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), Indywidualne Konta Emerytalne (IKE), a także Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK).

Czy decydując się na uczestnictwo w PPE ponoszę jakieś koszty?

Przystępując do PPE, powinieneś mieć świadomość faktu, że finansowane przez Twojego pracodawcę comiesięczne wpłaty przekazywane na Twoje PPE stanowią Twój dodatkowy przychód podlegający opodatkowaniu. Wysokość podatku obliczana jest przez pracodawcę i potrącana jest z Twojego comiesięcznego wynagrodzenia.

Jeśli mój pracodawca zdecyduje się na likwidację PPE, co się stanie z moimi środkami zgromadzonymi w programie?

Pracodawca (na warunkach określonych w Ustawie o PPE) może zdecydować o likwidacji Programu. W takiej sytuacji jako uczestnik PPE będziesz miał do wyboru dwie możliwości. Pierwszą z nich jest wypłata transferowa całości środków zgromadzonych w PPE na Twoje Indywidualne Konto Emerytalne (będzie to możliwe, jeśli posiadasz IKE). Drugą możliwością jest Zwrot środków na Twój rachunek bankowy. Jeśli zdecydujesz się dokonać Zwrotu środków zgromadzonych w PPE na rachunek bankowy, pamiętaj że będzie się to wiązało z ustawowo określonymi potrąceniami tj. podatkiem od zysków kapitałowych oraz odprowadzeniem składek na rzecz ZUS. Podatek od zysków kapitałowych (w wysokości 19%) potrącony zostanie z zysku wypracowanego przez Twoje PPE w okresie trwania programu. Z kolei potrącenie na rzecz ZUSu, wynosi 30% wartości wpłat przekazanych przez pracodawcę na Twoje PPE w okresie trwania programu (potrącenie na rzecz ZUS wynika z faktu, że pracodawca finansując wpłaty do PPE nie płaci składek ‘ZUSowskich’ od przekazywanych Ci comiesięcznie wpłat).

Co się stanie ze środkami zgromadzonymi w moim PPE, kiedy zmienię pracodawcę?

Odchodząc z pracy możesz pozostawić swoje środki w PPE. Będą one nadal zainwestowane w wybranych przez Ciebie funduszach oczekując na Twoją decyzję dotyczącą ich dalszych losów. Jeśli pozostawisz swoje PPE u byłego pracodawcy, pamiętaj że wszystkie ewentualne dyspozycje składane do PPE takie jak np. zmiana Twoich danych czy zmiana funduszy, na których oparte jest Twoje PPE, będziesz musiał składać swojemu byłemu pracodawcy. Jeśli Twój nowy pracodawca prowadzi PPE, to po przystąpieniu do PPE u nowego pracodawcy możesz dokonać wypłaty transferowej z PPE prowadzonego u byłego pracodawcy do PPE prowadzonego u nowego Pracodawcy. Jeśli Twój nowy pracodawca nie prowadzi PPE a posiadasz Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), odchodząc z pracy możesz dokonać wypłaty transferowej środków zgormadzonych w PPE na IKE. Takie zlecenie też musisz dostarczyć swojemu byłemu pracodawcy wraz z dokumentem potwierdzającym, że posiadasz IKE (otrzymasz je z instytucji prowadzącej Twoje IKE).

Kiedy można skorzystać ze środków zgromadzonych na IKZE?

Warunkiem wypłaty oszczędności  zgromadzonych na IKZE jest osiągnięcie 65 roku życia (niezależnie od płci) oraz spełnienie warunku pięcioletniego okresu wpłat na konto IKZE (dowolne lata kalendarzowe, nie trzeba zachować ciągłości).

Zgromadzone środki otrzymamy jednorazowo lub ratalnie (to zależy wyłącznie od decyzji oszczędzającego). Wykorzystujemy je na dowolny cel.

Każda wypłata zostanie  pomniejszona automatycznie o 10% zryczałtowany podatek dochodowy. Poza nim nie żadnych opłat. W szczególności nie zostanie pobrany podatek od zysków  kapitałowych (tzw. podatek Belki).

Czy można skorzystać ze środków zgromadzonych na IKE przed spełnieniem warunków upoważniających do skorzystania z ulgi podatkowej?

Osoba posiadająca IKE ma możliwość wycofania części lub całości  zgromadzonych oszczędności  i przeznaczenia ich na dowolny cel.  Taką czynność nazywamy zwrotem. Jednakże w takim przypadku konieczna będzie zapłata 19% podatku od zysków kapitałowych, które powstały w okresie oszczędzania.

Kiedy można skorzystać ze środków zgromadzonych na IKE?

Warunkiem wypłaty środków zgromadzonych na IKE jest osiągnięcie wieku  60 lat lub nabycie uprawnień emerytalnych i ukończenie 55 roku życia ( w obu przypadkach niezależnie od płci) oraz spełnienie warunku dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo dokonanie ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem wypłaty.

Zgromadzone środki otrzymamy  jednorazowo lub ratalnie (to zależy tylko od decyzji oszczędzającego), bez żadnych dodatkowych opłat. W szczególności nie zostanie pobrany podatek od zysków  kapitałowych (tzw. podatek Belki).

Czy pracodawca, który wdrożył PPK może uruchomić dla swoich pracowników również PPE?

Tak. Jeśli sytuacja finansowa pracodawcy na to pozwala, pracodawca może w ramach poszerzania oferty benefitów dla swoich pracowników zaoferować dodatkowo Pracowniczy Program Emerytalny.

Czy firma prowadząca PPE gwarantuje otrzymanie z PPE (na zakończenie programu) kapitału w wartości co najmniej równej wartości dokonywanych do PPE wpłat?

Składki wpłacane do PPE trafiają do funduszy inwestycyjnych a te nie gwarantują zysku na kapitale. Wynika to z faktu, że fundusze inwestycyjne inwestują wpłacane do PPE środki w akcje i obligacje, których ceny zależą od popytu i podaży na nie. Z kolei popyt i podaż uzależniony jest od bardzo wielu różnych czynników, w oparciu o które inwestorzy na rykach kapitałowych podejmują decyzje kupna/sprzedaży akcji lub obligacji.

Czy środki zgromadzone w PPE są dziedziczone?

Tak. Środki zgromadzone w PPE są w pełni dziedziczone. Otrzymują je spadkobiercy w proporcjach wynikających z sądowo potwierdzonego podziału majątku po zmarłym uczestniku PPE.

Co się dzieje z oszczędnościami w przypadku śmierci posiadacza IKE lub IKZE?

W związku z tym, że środki zgromadzone na rachunku IKE bądź IKZE są prywatnym majątkiem oszczędzającego na tych samych zasadach, jak  na przykład oszczędności w banku czy mieszkanie, dom, samochód…. to po śmierci właściciela podlegają dziedziczeniu  na zasadach ogólnych.

Mamy jednocześnie możliwość wskazania jednej, lub kilku osób, do których trafią te oszczędności po naszej śmierci bez przeprowadzonego postępowania spadkowego. Mogą to być zarówno osoby spokrewnione, jak i  inne bliskie nam osoby. Takie oświadczenie składamy w instytucji finansowej, która prowadzi nasze IKE lub IKZE.

Czy można posiadać  jednocześnie i IKE i IKZE?

Tak.

Każdy z nas może posiadać jedno IKE i jedno IKZE. Dla każdego z tych kont jest odrębny limit wpłat.

Czy zadeklarowaną składkę dodatkową (finansowaną przeze mnie) mogę zmieniać w trakcie trwania programu PPE?

Tak. Będąc uczestnikiem PPE w dowolnym momencie możesz zadeklarować swojemu pracodawcy finansowanie składki dodatkowej (potrącana jest ona przez pracodawcę z Twojego wynagrodzenia netto) lub ją odwołać. Możesz też w dowolny sposób zmieniać jej wysokość pamiętając o tym, że jej wartość nie może być niższa niż określona w umowie zakładowej oraz że w ciągu roku kalendarzowego suma finansowanych przez Ciebie wpłat nie może przekroczyć ustawowego limitu stanowiącego 4,5-krotność prognozowanego na dany rok, średniego wynagrodzenia w segmencie przedsiębiorstw.

Czy rezygnując z uczestnictwa w PPE mogę wypłacić środki zgromadzone do tej pory w programie?

Tak długo jak jesteś zatrudniony u swojego pracodawcy prowadzącego Pracowniczy Program Emerytalny nie możesz wycofać środków zgromadzonych w programie, nawet jeśli zadeklarowałeś odstąpienie do programu. Dopiero zakończenie zatrudnienia daje Ci możliwość wycofania środków z PPE, przy czym możesz to zrobić poprzez wypłatę transferową na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE).

Czy mogę zrezygnować z uczestnictwa w PPE?

Tak. Uczestnictwo w PPE nie jest obowiązkowe. Jeśli z jakichś względów nie interesuje Cię taka forma benefitu, możesz nie przystępować do PPE. Możesz też w dowolnym momencie – będąc uczestnikiem programu – złożyć pracodawcy pisemną deklarację odstąpienia z uczestnictwa w PPE. Twój pracodawca zaprzestanie wówczas finansować składki odprowadzane do programu.

Jeśli zadeklaruję wpłatę dodatkową do PPE – jaką kwotę w ciągu roku mogę wpłacić?

Decydując się na składkę dodatkową, finansowaną samodzielnie (będzie potrącana przez Twojego pracodawcę z Twojego wynagrodzenia), w ciągu roku możesz do PPE wpłacić kwotę odpowiadającą 4,5-krotności prognozowanego na dany rok, średniego wynagrodzenia w segmencie przedsiębiorstw. To znacznie więcej niż limit wpłat na IKE, a zysk wypracowany na tej części inwestycji (analogicznie do zysku wypracowanego na środkach finansowanych przez Twojego pracodawcę) będzie zwolniony z podatku od zysków kapitałowych w momencie wypłaty.

Czy w trakcie oszczędzania w PPE mogę zmieniać fundusze, w których inwestowane są środki wpłacane przez pracodawcę?

Masz możliwość dowolnego kształtowania swojej inwestycji w PPE, wybierając spośród funduszy udostępnionych w programie, te które w Twojej ocenie lepiej odpowiadają Twoim oczekiwaniom dotyczącym inwestycji. W dowolnym momencie możesz przenieść środki dotychczas zgromadzone w PPE do innego lub innych funduszy dostępnych w ramach PPE. Możesz też zdecydować, do których funduszy mają trafiać przyszłe składki przekazywane do PPE. Możliwą liczbę takich zmian w ciągu roku określa umowa zakładowa regulująca zasady funkcjonowania PPE w Twoim zakładzie pracy. Taka funkcjonalność daje Ci na przykład możliwość w okresach zawirowań rynkowych zabezpieczenia dotychczas zgromadzonych środków poprzez przeniesienie ich do funduszy o niższym poziomie ryzyka.

Czy po odejściu z pracy mam możliwość samodzielnie oszczędzać w ramach PPE?

Znowelizowana w 2020 roku ustawa o PPE przewiduje taką możliwość, jednak wymagana jest do tego zmiana umowy zakładowej regulującej zasady funkcjonowania PPE w Twoim zakładzie pracy. Jeśli Twój pracodawca nie umożliwia pracownikom samodzielnego dokonywania wpłat do PPE po zakończeniu zatrudnienia, możesz kontynuować samodzielne oszczędzanie w ramach IKE, do którego możesz przenieść środki zgromadzone w PPE.

Czy można założyć wspólne, „małżeńskie” IKE/IKZE?

Nie jest możliwe założenie wspólnego, „małżeńskiego” Indywidualnego Konta Emerytalnego ani Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego.

Na IKE/IKZE środki może gromadzić wyłącznie jeden oszczędzający. Trzeba jednak pamiętać, małżonkom przysługują dwa odrębne konta, przeznaczone do gromadzenia środków każdemu z nich oddzielnie. Tak więc ulgi podatkowe, które są przypisane w szczególności do IKZE mogą się sumować dla obu małżonków w przypadku wspólnego rozliczenia rocznego podatku PIT.

Czy można otworzyć sobie kilka IKE/IKZE?

Każdy z nas może posiadać tylko jedno IKE i tylko jedno IKZE.  Wynika to z faktu, że wartość rocznych wpłat odprowadzanych na tego rodzaju konta jest limitowana. W przypadku posiadania kilku kont, kontrola przestrzegania limitu byłaby trudniejsza. Jak najbardziej możemy być jednocześnie posiadaczem jednego IKZE i  jednego IKE.

Kto może otworzyć IKE/IKZE?

Indywidualne Konto Emerytalne i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego może założyć każdy, kto ukończył 16. rok życia. Osoba małoletnia ma prawo do dokonywania wpłat na IKZE tylko , pod warunkiem, że w tym roku, w którym dokonała wpłaty, była zatrudniona na podstawie umowy o pracę i z tej pracy uzyskała wynagrodzenie. Nie ma górnej granicy wieku dla obu rozwiązań.

Co ważne nasze IKE/IKZE nie ma związku z naszym zatrudnieniem, dlatego otwierając konto, a potem wpłacając na nie środki, nie musimy przedstawiać dokumentu potwierdzającego nasze zatrudnienie. Możemy także prowadzić działalność gospodarczą. 

Czym jest Quality Assurance?

Quality Assurance to proces zapewnienia jakości w projektach.

W jaki sposób mogę wypłacić środki po ukończeniu 60 lat ?

Gdy ukończysz 60 rok życia, będziesz mógł wypłacić zgromadzone oszczędności w dwóch częściach:

  • 25% jednorazowo,
  • 75% środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach.

Możesz zlecić wypłatę w mniejszej liczbie rat, natomiast będziesz musiał zapłacić podatek dochodowy od wypracowanego zysku.
Istnieje również możliwość jednorazowej wypłaty 100% środków, jednak ten wariant również wiąże się z zapłatą podatku dochodowego.
W przypadku, gdy wyliczona wysokość pierwszej raty jest mniejsza niż 50 złotych, wtedy całość zgromadzonych środków jest wypłacana jednorazowo.
Zgromadzone środki w PPK możesz wypłacić w formie świadczenia małżeńskiego, o ile Twój małżonek również osiągnął 60 lat i oboje jesteście uczestnikami PPK w tej samej instytucji finansowej. Wspólnie musicie złożyć oświadczenie, że chcecie skorzystać z wypłaty świadczenia małżeńskiego.

Czy mogę zmienić subfundusz, do którego zostałem przypisany ze względu na swój wiek?

Tak, w każdej chwili możesz zmienić subfundusz składając właściwą dyspozycję zamiany do instytucji finansowej. W dyspozycji musisz określić procentowy podział zgromadzonych oszczędności pomiędzy kilka bądź jeden subfundusz, przy czym wpłata do jednego subfunduszu nie może być niższa niż 10% zgromadzonych środków w PPK.
Z kolei jeśli chcesz, aby przyszłe wpłaty do PPK również trafiały do innego subfunduszu niżeli zostałeś do niego przypisany ze względu na Twój rok urodzenia, możesz złożyć do instytucji finansowej odpowiednią dyspozycje zmiany alokacji nowych wpłat do PPK.

Co się dzieje z moimi oszczędnościami wpłaconymi do PPK?

Gromadzone środki są inwestowane w subfundusze zdefiniowanej daty, których polityka inwestycyjna zmienia się automatycznie dopasowując poziom ryzyka do wieku uczestnika PPK.
Poszczególne subfundusze są zarządzane zgodnie z obowiązującymi ustawowo limitami zaangażowania w instrumenty dłużne i udziałowe, które będą się zmieniały w zależności od czasu pozostałego do osiągnięcia przez dany subfundusz zdefiniowanej daty. W myśl zasady, im starszy uczestnik PPK, tym większa część środków inwestowana jest w bezpieczne instrumenty. Należy również pamiętać, że inwestowanie wiąże się z ryzykiem inwestycyjnym.

Kto dba o bezpieczeństwo moich środków w Pracowniczych Planach Kapitałowych?

W zakresie zgodności z prawem oraz interesem uczestników PPK, nadzór nad instytucjami finansowymi sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Instytucje zarządzające muszą spełniać szereg określonych ustawowo wymogów, by móc zarządzać środkami zgromadzonymi w PPK.

Czy mogę zmienić instytucję zarządzającą PPK bez zmiany pracodawcy?

Nie, indywidualnie nie ma takiej możliwości. Instytucję zarządzającą PPK może zmienić pracodawca wyłącznie dla wszystkich pracowników.
Dopiero w sytuacji zmiany pracy możesz mieć taką możliwość, ale to do ciebie będzie należała ostateczna decyzja czy swoje środki przeniesiesz do innej instytucji finansowej u której nowy pracodawca prowadzi PPK.

Co się dzieje z moimi środkami w przypadku zmiany pracy?

W przypadku gdy nie będziesz pracował już w firmie, która założyła dla Ciebie rachunek PPK, nadal pozostajesz w planie, a Twoje środki w Funduszu. Z kolei, podejmując pracę u nowego pracodawcy będziesz mógł złożyć oświadczenie o wszystkich prowadzonych na Twoją rzecz rachunkach PPK. Niezwłocznie po zawarciu kolejnej umowy o prowadzenie PPK, nowy pracodawca złoży w Twoim imieniu wniosek o transfer środków do instytucji zarządzającej, z którą nowa firma ma umowę o zarządzanie PPK. Możesz również nie zgodzić się na transfer i posiadać kilka rachunków PPK.

Jestem osobą pracującą poniżej 26. roku życia, czy w związku z tym z mojego wynagrodzenia będzie potrącony podatek od wpłat do PPK finansowanych przez mojego pracodawcę?

Jeżeli nie masz ukończonych 26 lat, a Twój przychód nie przekroczył kwoty rocznego limitu (do 85 528 zł w roku podatkowym), nie będziesz płacił podatku od wpłat finansowanych przez Twojego pracodawcę do PPK.

W przypadku mojej nieobecności w pracy związanej z chorobą czy będą odprowadzane za mnie wpłaty do PPK?

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy nie stanowią podstawy składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W związku z tym, za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim pracodawca nie będzie dokonywał za Ciebie wpłat do PPK.

Czy otrzymane premie od Pracodawcy są objęte PPK?

Wpłaty na PPK są naliczane od wynagrodzenia stanowiącego tzw. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Jeżeli od premii naliczane są składki emerytalne i rentowe, to są one również objęte PPK

Posiadam PPK u dwóch różnych pracodawców, czy dopłaty od Państwa otrzymam  na oba rachunki PPK?

Nie, wpłatę powitalną  jak i dopłatę roczną otrzymasz tylko na jeden rachunek PPK.

Kiedy otrzymasz dopłatę powitalną i roczną? Jakie należy spełnić warunki?

Wpłata powitalna jest jednorazowa i wynosi 250 zł. Warunkiem otrzymania wpłaty powitalnej od Państwa jest Twoje uczestnictwo w PPK przez trzy pełne miesiące. Wpłata powitalna wpłynie na Twój rachunek PPK w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału.
Z kolei dopłata roczna pojawi się na Twoim rachunku PPK do 15 kwietnia następnego roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje dopłata. Dopłatę roczną w wysokości 240 zł otrzymasz jeśli, kwota wpłat podstawowych i dodatkowych finansowanych przez Pracodawcę oraz Ciebie w danym roku kalendarzowym jest równa co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym.

Czy umowę o prowadzenie PPK pracodawca podpisuje dla każdego pracownika oddzielnie?

Pracodawca zawiera tylko jedną umowę o prowadzenie PPK, której załącznikiem jest lista osób będących uczestnikami PPK. Zmiana załącznika nie stanowi zmiany umowy o prowadzenie PPK.

Czy mogę obniżyć swoją wpłatę do PPK?

Tak, ale pod pewnymi warunkami. Wpłatę podstawową możesz obniżyć (która standardowo wynosi 2% wynagrodzenia) tylko wówczas, gdy łączne wynagrodzenie brutto osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2 krotności minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 2 600 zł brutto). Wtedy wpłata podstawowa może zostać obniżona nawet do 0,5% wynagrodzenia brutto. W związku z tym, powinieneś złożyć do pracodawcy właściwą deklarację.

Czy Pracodawca będzie mógł Cię ponownie automatycznie zapisać do PPK, mimo złożonej przez Ciebie wcześniejszej rezygnacji?

Tak, nawet jeśli zrezygnujesz z odprowadzania wpłat. Wpłaty do PPK będą automatycznie wznawiane co 4 lata, począwszy od 1 kwietnia 2023 r. Twój Pracodawca będzie mieć ustawowy obowiązek poinformowania Cię o zbliżającej się dacie ponownego rozpoczęcia dokonywania wpłat. Do PPK możesz również powrócić w dowolnym czasie składając do Pracodawcy odpowiednią deklarację

Czy PPK dotyczy wszystkich pracowników?

Osoby zatrudnione w wieku od 18 do 54 lat zostaną zapisane do programu automatycznie. Osoby w wieku od 55 do 69 lat mogą dobrowolnie przystąpić do PPK po złożeniu odpowiedniego wniosku do pracodawcy. Osoby, które ukończyły 70 lat, nie mogą przystąpić do PPK. Należy również pamiętać, że PPK dotyczy wszystkich osób zatrudnionych, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Kluczowe Informacje Dla Inwestorów – co to za dokument?

Jest to dwustronicowy dokument zawierający informacje o podstawowych cechach funduszu, tj.:  dane pozwalające na identyfikację funduszu, opis jego polityki i celów inwestycyjnych, przedstawienie dotychczasowych wyników lub ich symulacji, wysokość opłat i kosztów ponoszonych przez uczestników funduszu, określenie profilu ryzyka, w tym wskaźnika zysku do ryzyka z wyjaśnieniem ryzyka związanego z inwestycją w fundusz. Warto zapoznać się z tym dokumentem, gdyż struktura dokumentu jest jednolita, co ułatwia porównywanie poszczególnych funduszy.

Co to znaczy, że fundusz jest zarządzany pasywnie?

Inwestowanie pasywne to zupełnie inne rozwiązanie niż zarządzanie aktywne. Jego celem jest wyłącznie podążanie za rynkiem, czyli tak naprawdę jego odwzorowanie. Jeśli więc inwestujemy w fundusz oparty np. na WIG 20 – wartość naszej inwestycji będzie rosła (lub malała) wraz ze zmianami tego indeksu. Takie rozwiązania mają zdecydowanie niższe koszty zarządzania, jednak nie oferują extra premii na rosnących rynkach, co jest możliwe w funduszach zarządzanych aktywnie.

Co to znaczy, że fundusz jest zarządzany aktywnie?

Inwestowanie aktywne to reagowanie na bieżące wydarzenia na rynku kapitałowym – kupowanie i sprzedawanie akcji i instrumentów finansowych według wiedzy i doświadczenia osoby zarządzającej funduszem inwestycyjnym.

Dlaczego fundusz akcyjny nie pozbywa się akcji spółek jak rynki spadają?

Limit zaangażowania w akcje w tego typu funduszach jest precyzyjnie określony w statucie, z reguły jest to nie mniej niż 80% wartości funduszu. Ten parametr jest elementem umowy zawartej z inwestorem i dlatego zarządzający nie może pozbyć się akcji w sytuacji spadków na rynkach finansowych. Może jedynie zmniejszyć zaangażowanie do poziomu zapisanego w statucie, bądź do portfela nabyć spółki zachowujące się w takich okolicznościach lepiej. Utrzymanie statutowego poziomu zaangażowanie w akcje daje szanse inwestorowi na szysze odrobienie strat na ryzykach wzrostowych.

Dlaczego wartość jednostki uczestnictwa może się zachowywać inaczej niż indeksy giełdowe?

Każdy fundusz inwestycyjny charakteryzuje się określoną w statucie polityką inwestycyjną – czyli na jakim rynku, w jakich proporcjach mogą być lokowane środki od inwestorów zgromadzone w funduszu. Nawet jeśli przykładowo będzie to rynek akcji polskich, to nie będzie to dokładne odwzorowanie indeksów giełdowych, a wynik funduszu będzie uzależniony od tego jak zachowają się akcje spółek dobrane do portfela przez zarządzającego funduszem. Dlatego w niektórych okresach fundusz może osiągać wyniki inne, niż indeksy.

Prospekt informacyjny funduszu inwestycyjnego – co to takiego?

To najbardziej obszerny dokument funduszu inwestycyjne. Znajdują się w nim informacje na temat funduszu, w szczególności praw uczestników funduszu, warunków zbywania i odkupywania jednostek uczestnictwa, polityki inwestycyjnej, ryzyka związanego z inwestowaniem w jednostki uczestnictwa, wysokości opłat i prowizji związanych z uczestnictwem w funduszu oraz podstawowe dane finansowe w ujęciu historycznym. Zawiera także statut funduszu.

Zasady tworzenia, w tym określenie koniecznych elementów prospektu informacyjnego w polskim systemie prawnym określone wynikają z zapisów ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Karta funduszu – co to za dokument?

To najbardziej przyjazny w odbiorze dokument (choć siłą rzeczy najmniej szczegółowy) funduszu inwestycyjnego. Z treści karty dowiedzieć możemy się m.in. jaka jest polityka inwestycyjna, najważniejsze pozycje inwestycyjne wchodzące w skład portfela, a także informacje o tym, do kogo skierowany jest fundusz, jak kształtują się opłaty za uczestnictwo, jak wyglądały wyniki historyczne, ile fundusz ma aktywów i kto nim zarządza. Dokument jest dostępny na stronie internetowej TFI i na bieżąco aktualizowany.

Jak i gdzie mogę sprawdzić bieżącą wartość ulokowanych w funduszu inwestycji?

Najprościej w tej sytuacji skorzystać z internetowego dostępu do rachunku (rachunków) funduszu oferowanego przez TFI. Tam w każdej chwili możemy sprawdzić bieżące saldo ulokowanych środków, historię transakcji…. Taka forma dostępu do rachunku jest bezpłatna, a sposób obsługi zbliżony do tego co oferuje bankowość elektroniczna.

Innym sposobem obliczenia wartość posiadanej inwestycji jest pomnożenie liczby posiadanych jednostek uczestnictwa (podaną na potwierdzeniu transakcji) przez wartość jednostki uczestnictwa publikowaną na stronie internetowej TFI, czy wyspecjalizowanych portali finansowych.

Czy można założyć fundusz inwestycyjny dla swojego dziecka?

Otwarcie rejestru funduszu inwestycyjnego dla osoby małoletniej jest jak najbardziej możliwe. Robi to w imieniu tej osoby rodzic (opiekun prawny). Prawo do dysponowania tak gromadzonymi oszczędnościami osoba małoletnia uzyskuje po osiągnięciu 18 roku życia. Warto jednak pamiętać, że wcześniejsza wypłata z takiego rachunku jest możliwa po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego, o ile wypłacana kwota przekracza ustaloną wartość czynności zwykłego zarządu.

Czy mogę wskazać osobę uposażoną, tak jak się to dzieje w przypadku oszczędności bankowych?

Jeśli za swego życia wskażemy osobę uposażoną, to TFI wypłaci takiemu spadkobiercy odziedziczone środki jedynie na podstawie aktu zgonu. Nie będą więc te środki uwzględniane w podziale majątku. Kwota wypłaty jest ograniczona do 20-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, przypadającego na ostatni miesiąc przed śmiercią uczestnika funduszu.

Co się stanie z oszczędnościami zgromadzonymi w funduszu inwestycyjnym po mojej śmierci?

Środki zgromadzone w funduszach inwestycyjnych są majątkiem prywatnym, na takich samych zasadach jak nieruchomość, samochód, czy oszczędności zgromadzone w banku. Podlegają więc dziedziczeniu, tak jak cały majątek zmarłego. Co ważne, instytucja finansowa po otrzymaniu informacji o śmieci posiadacza funduszu nie przenosi ich na nieoprocentowane konto, a dalej są zarządzane w ramach funduszu, czy strategii wybranej przez zmarłego.

Wypłata środków na rzecz spadkobierców następuje po przedstawieniu decyzji sądu, bądź umowy notarialnej o podziale masy spadkowej. Jeśli dziedziczy osoba uposażona przedkłada tylko akt zgonu.

Fundusz parasolowy – co to oznacza?

Konstrukcja funduszu parasolowego polega na tym, że w ramach jednego funduszu inwestycyjnego wyodrębnianych jest kilka subfunduszy, z których każdy może niezależnie realizować własną politykę inwestycyjną. W związku z tym w ramach funduszu parasolowego można zainwestować np. w subfundusz lokujący środki w akcje, w papiery dłużne, czy w inne rodzaje instrumentów.

W ramach funduszu parasolowego może znajdować się nieograniczona liczba subfunduszy. Dzięki takiej konstrukcji zmiana inwestycji między subfunduszami w obrębie jednego funduszu parasolowego nie powoduje naliczeniem podatku od zysków. Podatek ten zostanie naliczony oraz pobrany dopiero w momencie wycofania środków. To główna zaleta tej konstrukcji.

Czy płacę podatek Belki od zysków wypracowanych przez fundusze?

Zysk wypracowany przez środki ulokowane w funduszach inwestycyjnych podlega podatkowi od zysków kapitałowych w wysokości 19%, czyli tzw. podatkowi Belki. Potrzeba jego zapłaty pojawia się dopiero przy wypłacie środków z funduszu. Podatek nalicza i odprowadza instytucja finansowa, na zasadach identycznych jak robią to banki w przypadku odsetek uzyskiwanych z lokat terminowych.

Jak szybko można wypłacić oszczędności zgromadzone w funduszach?

Zgodnie z wymogami ustawowymi maksymalny czas realizacji zleceń wypłaty (odkupienia jednostek uczestnictwa) nie może być dłuższy niż 7 dni. Zwykle czas pomiędzy złożeniem takiego zlecenia a momentem pojawienia się na rachunku bankowym nie przekracza od 2 do 5 dni roboczych.

W co inwestują fundusze?

Sposób inwestowania, czyli gdzie i w jakich proporcjach precyzyjnie określa Statut Funduszu. Praktycznie daje to możliwości inwestowania w papiery wartościowe, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, instrumenty rynku pieniężnego, tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, finansowe i towarowe instrumenty pochodne, własność lub współwłasność nieruchomości i statków morskich oraz użytkowanie wieczyste, wierzytelności, waluty, depozyty bankowe. I to zarówno w Polsce, jak i za granicą. Nie znaczy to jednak, że każdy fundusz inwestuje w te same instrumenty, można znaleźć fundusze dedykowane konkretnym rynkom, konkretnym rozwiązaniom, mniej lub bardziej ryzykowne.

Czy lokując środki w funduszu trzeba zadeklarować czas oszczędzania?

Istotą funduszy inwestycyjnych otwartych, a jednocześnie jedną z największych zalet jest to, że ich funkcjonowanie jest bezterminowe, czyli wpłacający nie deklaruje czasu inwestycji i jednocześnie może w każdej chwili na dowolne żądanie wypłacić część lub całość zgromadzonych środków, nie tracąc wypracowanych zysków. Trzeba jednak wiedzieć, że mogą istnieć fundusze inwestycyjne zamknięte, gdzie czas ich trwania (a więc i inwestowania) jest ściśle określony i jednocześnie możliwości wypłaty części lub całości zgromadzonego kapitału mogą być ograniczone – może się to odbyć np. raz w roku, czy dopiero na koniec trwania funduszu.

Co to znaczy, że fundusze reprezentują różne poziomy ryzyka?

Najpopularniejszym wskaźnikiem opisującym poziom ryzyka inwestycyjnego konkretnego funduszu jest SRRI czyli syntetyczny wskaźnik opisujący profil ryzyka i zysku (z angielskiego Synthetic Risk and Reward Indicator). Można go znaleźć chociażby w karcie funduszu.

Wskaźnik SRRI przyjmuje wartości całkowite od 1 do 7. Najniższa wartość 1 oznacza najniższy poziom ryzyka, zaś najwyższa wartość 7 przypisywana jest najbardziej ryzykownym funduszom. Analogicznie, wartość 1 oznacza jednocześnie fundusz o najniższym potencjalnym zysku, zaś wartość 7 fundusz o najwyższej potencjalnej stopie zwrotu. Obrazuje on jedną z podstawowych zasadę inwestowania – im wyższy potencjalny zysk, tym wyższe ryzyko; im mniejszy potencjalny zyska, tym mniejsze ryzyko.

Czy można wypłacić zysk z inwestycji w fundusze, pozostawiając kapitał?

W funduszach inwestycyjnych otwartych w związku z faktem przeliczania wpłat na jednostki uczestnictwa funduszy nie ma takiej możliwości. Zysk wypracowany w funduszu to różnica między wartością nabytych jednostek uczestnictwa/certyfikatów inwestycyjnych o ich wartością na dzień wypłaty.

Jest taka możliwość w przypadku funduszy inwestycyjnych zamkniętych (FIZ), jeśli statut funduszu to przewiduje taki sposób wypłaty zysku z tytułu posiadanego certyfikatu inwestycyjnego.

Czy inwestując w fundusze można stracić?

Odpowiedź jest twierdząca, ponieważ aktywa (majątek funduszu, między innymi akcje, obligacje…) mogą tracić na wartości. To, w co inwestuje fundusz podlega wycenie rynkowej, więc jeśli inwestorzy pozbywają się danej klasy aktywów, np. akcji, czy obligacji to ich ceny spadają, co przekłada się na spadek wartości jednostek uczestnictwa, a więc zainwestowanego w fundusz kapitału. Warto jednak pamiętać, że strata „materializuje się” dopiero w momencie wypłacenia środków z funduszu.

Benchmark – co to jest?

To inaczej rodzaj wzorca, stopa odniesienia służąca do oceny efektów inwestycyjnych osiąganych przez fundusz inwestycyjny.  Benchmarkiem może być np. indeks giełdowy (WIG, WIG20) dla funduszu inwestującego w akcje polskich spółek. W interesie uczestników funduszu jest, by wynik funduszu był wyższy, niż benchmarku, bo potwierdza to wtedy umiejętności zarządzających. Co wcale nie oznacza, że fundusze pobawione benchmarku osiągają gorsze wyniki inwestycyjne. O wyniku decydują wyłącznie umiejętności i wiedza zarządzających, jak i realia rynkowe.

Opłata zmienna za zarządzanie – co to jest?

Okoliczności, jak i wysokość pobieranej opłaty jest zapisana w statucie funduszu. Stanowi wartość procentową udziału w zysku wypracowanym przez fundusz po spełnieniu warunków opisanych w statucie – może to być po osiągnięcie określonego poziomu zysku, bądź ustalonego dla funduszu benchmarku. Zwykle nie przekracza 20% wypracowanego zysku. Jest dodatkowym wynagrodzeniem TFI.

Opłata stała za zarządzanie – co to jest?

Opłata stała za zarządzanie to wynagrodzenie towarzystwa funduszy inwestycyjnych za zarządzanie funduszem – ma wartość procentową wyrażaną w skali roku. Z tych pieniędzy TFI pokrywa koszty swojego funkcjonowania, czyli chociażby zatrudnienia osób zajmujących się zarządzaniem funduszu… Opłata stała jest pobierana przez cały okres działalności funduszu. Jej maksymalna wartość ma charakter limitowany ustawowo i nie może przekroczyć 2% w skali roku. Każda opublikowana wycena jednostki uczestnictwa jest pomniejszana o 1/365 część tej opłaty za każdy dzień zarządzania powierzonym kapitałem. Tak więc, wartość „widzianej” inwestycji uwzględnia pobraną już wcześniej opłatę za zarządzanie.

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych może w każdej chwili może czasowo zawiesić jej pobieranie lub zmniejszyć jej wysokość.

Czym jest opłata bieżąca w funduszu inwestycyjnym?

Jest to wartość mająca postać procentową określającą faktycznie pobrane opłaty z aktywów funduszu (majątku funduszu) w ostatnim roku kalendarzowym. Opłata ta zawiera wszystkie koszty, jakie były przez fundusz ponoszone: opłatę stałą, prowadzenie rachunku przez depozytariusza, koszty prowizji maklerskich…, a w przypadku inwestowania aktywów w inne fundusze, także opłaty bezpośrednie tych funduszy. Do wyliczania tej opłaty nie uwzględnia się opłaty manipulacyjne (za nabycia, za odkupienie), opłaty za wynik.

To bardzo dobry wskaźnik pokazujący realne koszty inwestowania pieniędzy w funduszu inwestycyjnym.

Dlaczego wartość środków zainwestowanych w funduszu się zmienia?

Każda wpłata do funduszu inwestycyjnego jest przeliczana na jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego lub certyfikaty inwestycyjne (to w przypadku FIZ). Tak więc ich liczba zaksięgowana na rachunku uczestnika jest stała (chyba, że będzie dopłata, to wtedy doliczone zostaną następne jednostki lub certyfikaty). Za wpłacone do funduszu środki są kupowane różne aktywa, czyli na przykład obligacje, akcje, surowce. Wartość tego majątki podlega ciągłym zmianom, w zależności od cen uzyskiwanych na rynkach giełdowych, więc wartość jednostki uczestnictwa może rosnąć, bo rosną ceny, lub maleć, bo spadają. Dlatego, jak przemnożymy ilość posiadanych jednostek przez opublikowaną wartości, to stan naszej inwestycji będzie podlegał codziennym zmianom, mimo niezmieniającej się ilości jednostek uczestnictwa będących w posiadaniu uczestnika.

Zmienność kursów akcji, obligacji, surowców, a w efekcie jednostek uczestnictwa, to cecha rynków finansowych, ale tylko w ten sposób w długim okresie czasu można walczyć z inflacją i skutecznie pomnażać oszczędności.

Jakie kwoty można wpłacić do funduszu?

Dokładną wysokość wpłat określa statut funduszu inwestycyjnego. Z reguły są tam określone dwie wartości: minimalna kwota pierwszej wpłaty oraz minimalna kwota kolejnych wpłat. W przypadku funduszy inwestycyjnych zamkniętych jest to kwota wskazana w formularzu zapisu. Warto pamiętać, że jeśli kwota wpłaty będzie niższa od minimalnej wpłata nie rozstanie rozliczona i zwrócona na konto nadawcy. Nie jest natomiast określana maksymalna wartość wpłaty do funduszu, to zależy wyłącznie od zasobności portfela inwestora.

Czy można wpłacić środki do funduszu bez wychodzenia z domu?

Wpłaty do funduszu, czyli nabycia jednostek uczestnictwa realizujemy przelewem bankowy (wpłaty gotówkowe, bądź przekazem pocztowym są niemożliwe).

Likwidacja funduszu – jakie są konsekwencje dla oszczędzającego?

Warunki i sposób likwidacji funduszu inwestycyjnego jest dokładnie opisany w statucie. Podstawą podjęcia takiej decyzji może być m.in. upływ okresu na jaki utworzono fundusz, spadek wartości aktywów poniżej ustawowej wartości, podjęcie stosownej uchwały przez radę lub zgromadzenie inwestorów, wystąpienie innych przyczyn określonych w statucie.

Z dniem rozpoczęcia likwidacji fundusz inwestycyjny nie można już dokonywać wpłat do funduszu, jak i wypłat. Po zakończeniu procesu likwidacji, czyli sprzedaży całego majątku funduszu, następuje wypłata uzyskanych środków osobom posiadającym jednostki uczestnictwa.

Agent Transferowy – kto to taki?

Agent transferowy to podmiot, który na podstawie umowy z funduszem inwestycyjnym, zajmuje się przetwarzanie danych funduszu, zapewnieniem poprawnego obiegu dokumentów i środków finansowych. Do zadań agenta transferowego należy między innymi prowadzenie rejestru uczestników funduszu – nie tylko ich danych osobowych, ale także całą historię wykonanych transakcji czy operacji, np. daty, ceny i liczby nabytych jednostek, uiszczone opłaty itp.

Agent transferowy prowadzi rozliczenia uczestników funduszu inwestycyjnego – przelicza środki pieniężne wpłacone przez inwestorów na jednostki uczestnictwa oraz odkupywane jednostki na wypłacane inwestorom środki pieniężne. Realizuje on także inne dyspozycje uczestników funduszy, np. przyjmuje reklamacje, pełnomocnictwa, aktualizuje dane…

Depozytariusz – kto to taki?

To podmiot dbający, by towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI) zarządzające funduszem działało zgodnie z prawem i statutem regulującym działalność funduszu. Przechowuje środki funduszu (prowadzi rachunki funduszu), sprawuje kontrolę nad decyzjami inwestycyjnymi TFI i reprezentuje inwestorów w sporach z TFI. Działalność depozytariuszy kontroluje Komisja Nadzoru Finansowego. Ze względu na szczególną rolę Depozytariusza w ochronie interesów inwestorów prawo zabrania by istniały jakiekolwiek powiązania kapitałowe pomiędzy nim a TFI.

Czy fundusz inwestycyjny może upaść?

Fundusz inwestycyjny nie może upaść, co wynika z jego konstrukcji prawnej. Jednakże w wyniku niesprzyjającego otoczenia rynkowego, czy błędnych decyzji inwestycyjnych jak najbardziej może ponieść stratę.

Upadłość natomiast może się to przytrafić instytucji zarządzającej, czyli TFI lub bankowi prowadzącemu rachunek bankowy funduszu, czyli Depozytariuszowi. Wierzyciele tych instytucji nie mogą dochodzić swoich roszczeń z pieniędzy klientów funduszu inwestycyjnego. Dotyczy to także Skarbu Państwa.  Po upadłości dotychczasowego TFI zarządzanie funduszem przejmuje inne TFI, a w przypadku upadłości Depozytariusza prowadzenie rachunku przejmuje inny bank, który może być Depozytariuszem.

Czy fundusz inwestycyjny jest bezpiecznym miejscem na gromadzenie oszczędności?

Jedynymi właścicielami funduszu inwestycyjnego są osoby, które wpłaciły tam oszczędności. Co ważne, zgromadzony w funduszu majątek jest niezależny od zarządzającej nim firmy, czy banku prowadzącego rachunek funduszu.

Oszczędności ulokowane w funduszu inwestycyjnym są zarządzane wyłącznie przez licencjonowane podmioty, czyli TFI. Za ulokowane tam środki całym swym majątkiem odpowiada Depozytariusz, czyli bank prowadzący rachunek bankowy.

Dlaczego niektóre fundusze inwestycyjne otwarte mają w nazwie „specjalistyczny”?

SFIO czyli specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte działają na zasadach podobnych do funduszy inwestycyjnych otwartych (FIO), w oparciu o te same przepisy ustawy, ale z pewnymi wyjątkami dającymi większą elastyczność działania. Przede wszystkim mogą stosować zasady i ograniczenia inwestycyjne charakterystyczne dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych (FIZ). Dzięki czemu może zawęzić krąg inwestorów, określić warunki i terminy odkupywania jednostek uczestnictwa, a nawet lokować do 100% swoich aktywów w jednostki uczestnictwa jednego funduszu inwestycyjnego otwartego lub tytuły uczestnictwa funduszu zagranicznego, lub instytucji wspólnego inwestowania.

Kto zarządza funduszem inwestycyjnym?

Jedynym podmiotem, który może tworzyć fundusze inwestycyjne i nimi zarządzać, a także w pełni je reprezentować, są Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych jest też pośrednikiem w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa zarządzanego funduszu inwestycyjnego.

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych zatrudnia wykwalifikowane osoby, które podejmują decyzje dotyczące lokat inwestycyjnych funduszy w oparciu o kryteria i limity określone w statucie funduszu. Funduszem może zarządzać jedna osoba lub grupa osób. W określonych przypadkach TFI może zlecić zarządzanie portfelem funduszu zewnętrznej firmie.

Jest to działalność ściśle regulowane, konieczna jest zgoda KNF oraz spełnienie szeregu wymogów określonych w ustawie o funduszach inwestycyjnych.

Statut funduszu inwestycyjnego – co to za dokument?

Statut funduszu to swoista „instrukcja obsługi” jego działania. Jest sporządzany w formie aktu notarialnego, określa warunki i zasady działania funduszu inwestycyjnego. Przede wszystkim zasady polityki inwestycyjnej, możliwości i warunki wypłacania dochodów, koszty i sposób ich naliczania, częstotliwość i metody wycen, wysokość i sposób wpłat i wypłat, czy także prawa uczestników, sposób udostępniania informacji, czy ogłaszania zmian w samym statucie. W statucie znajdują się też dane funduszu, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, depozytariusza, innych podmiotów, które wykonują istotne czynności na rzecz funduszu, np. zarządzanie portfelem, prowadzenie rejestrów (ewidencji) uczestników, księgowość…

Czy fundusz inwestycyjny to taka inna lokata terminowa?

Cechą lokaty terminowej jest to, że w momencie jej założenia znamy dokładnie stopę zwrotu (czyli wartość odsetek) za umówiony z bankiem termin zablokowania swego kapitału. Natomiast w przypadku funduszu ewentualny zysk lub strata pochodzą wyłącznie z wartości wyceny majątku, jakim zarządza fundusz. Czyli jeśli wartość majątku rośnie (co wyraża się chociażby w wycenach giełdowych), to mamy zysk – cena jednostki uczestnictwa/certyfikatu inwestycyjnego rośnie, jeśli wartość majątku maleje to mamy stratę – cena jednostki uczestnictwa/certyfikatu inwestycyjnego maleje.

Czym jest Fundusz inwestycyjny zamknięty?

Fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ) tworzone są zwykle z myślą o tych, którzy poszukują szerszych możliwości inwestycyjnych niż te, które oferowane są w funduszach otwartych. Zarządzający FIZ mogą korzystać ze zdecydowanie większej, niż w przypadku funduszy otwartych, liczby instrumentów finansowych, co przekłada się na możliwość realizowania bardziej elastycznej strategii. Fundusze zamknięte mogą też ograniczać liczbę inwestorów, którzy mogą kupić certyfikaty. Wyceny aktywów i certyfikatów odbywają się okresowo, zwykle w cyklach miesięcznych lub kwartalnych, choć zdarzają się fundusze wyceniane tygodniowo.

Czym jest Fundusz inwestycyjny otwarty?

To forma zbiorowego inwestowania środków pieniężnych. W ramach funduszu inwestycyjnego otwartego (FIO) zbywane są jednostki uczestnictwa (nabywającym jest osoba wpłacająca środki do funduszu). FIO charakteryzuje się brakiem ograniczeń co do możliwości przystąpienia lub rezygnacji z uczestnictwa. To oznacza, że na każde żądanie uczestnika FIO zbywa lub odkupuje jednostki uczestnictwa. Robi to z częstotliwością określoną w statucie, jednak nie rzadziej niż raz na 7 dni. Dodatkowo sam proces inwestycyjny podlega limitom i ograniczeniom wynikającym z ustawy o funduszach inwestycyjnych. Uczestnikiem FIO może być osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

Zbycie, nabywanie, odkupienie, sprzedaż jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych – co się za tym kryje?

Fundusz inwestycyjny otwarty zbywa jednostki uczestnictwa na żądanie uczestnika (uczestnik nabywa jednostki) – czyli dokonując wpłaty pieniędzy do funduszu nabywamy jednostki uczestnictwa (przeliczenie wpłaty na jednostki uczestnictwa) od zbywającego jednostki funduszu inwestycyjnego.

Fundusz inwestycyjny otwarty dokonuje odkupienia jednostek uczestnictwa na żądanie uczestnika (uczestnik sprzedaje jednostki) – czyli jeśli chcemy dokonać wypłaty z funduszu inwestycyjnego sprzedajemy jednostki uczestnictwa  funduszowi (po przeliczeniu otrzymamy gotówkę na konto) a fundusz inwestycyjny odkupuje posiadane przez nas jednostki uczestnictwa.

Zamiana, konwersja jednostek uczestnictwa – co to jest?

Konwersja jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego to proces polegający na jednoczesnym umorzeniu jednostek uczestnictwa w danym funduszu inwestycyjnym oraz kupnie za uzyskane środki jednostek innego funduszu. Jeśli w trakcie tej operacji pojawi się zysk, zostanie pobrany podatek od zysków kapitałowych (podatek Belki).

Zamiana jednostek uczestnictwa polega na przenoszeniu środków pomiędzy różnymi subfunduszami skupionymi w jednym „parasolu”. Warto korzystać z tej możliwości jeśli chcemy na przykład zatrzymać zyski wypracowane w funduszu akcyjnym lub ograniczyć straty w obliczu załamania się rynków. Nie trzeba wypłacać zgromadzonych oszczędności a jedynie dokonać zamiany, na przykład przenosząc środki do funduszu nie posiadającego akcji.

Należy pamiętać, że w obu przypadkach fundusze muszą być koniecznie zarządzane przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych.

Dlaczego czasami jest kilka wartości wycen dla tego samego funduszu?

Na rynku funduszy inwestycyjnych to dość częste zjawisko polegające na tym, że w obrębie jednego funduszu jest notowanych kilka rodzajów/kategorii jednostek uczestnictwa. Zwykle są oznaczane kolejnymi literami alfabetu A, B.C… Różnią się zwykle innymi wartościami kosztów zarządzania, co wiąże się z tym, że określone rodzaje jednostek mogą być dedykowane konkretnym rozwiązaniom inwestycyjnym, np. PPE, IKE, IKZE lub Klientom dysponującym większą kwotą środków na pierwszą wpłatę, np. 5 milionów złotych. Szczegółowa informacja na ten temat znajduje się w Statucie Funduszu.

Jak często są wyceniane certyfikaty inwestycyjne funduszy zamkniętych?

Informację o częstotliwości wycen funduszu inwestycyjnego jest zawarta w statucie funduszu. Zgodnie z w wymogami Ustawy nie może to być rzadziej, niż raz na 3 miesiące oraz na 7 dni przed rozpoczęciem przyjmowania zapisów na certyfikaty kolejnej emisji, a także w dniu wykupywania certyfikatów.

Jak często są wyceniane jednostki uczestnictwa funduszy?

Informację o częstotliwości wycen funduszu inwestycyjnego jest zawarta w statucie funduszu. W przypadku funduszy otwartych, zgodnie z w wymogami Ustawy nie powinno się to odbywać rzadziej, niż w każdym dniu zbywania lub odkupywania jednostek uczestnictwa, ale nie rzadziej niż raz na 7 dni. W praktyce jest to każdy dzień, w którym odbywają się regularne sesje Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, a więc prawie w każdy dzień roboczy.

Certyfikat inwestycyjny, co to takiego?

Środki wpłacane do funduszu inwestycyjnego zamkniętego są przeliczane na certyfikaty inwestycyjne. Ilość przydzielonych (nabytych) certyfikatów wyraża wielkość udziału uczestnika w majątku funduszu. Ilość przydzielonych certyfikatów wynika z podzielenia wpłacanej kwoty przez wartość pojedynczego certyfikatu opublikowanego na dzień dokonania rozliczenia.

Certyfikaty inwestycyjne są papierami wartościowymi emitowany przez fundusz inwestycyjny zamknięty. Certyfikat inwestycyjny jest niepodzielny, co znaczy, że nie możemy nabyć jego części, a wysokość wpłaty musi być zawsze wielokrotnością jego pojedynczej wartości.

Jednostka uczestnictwa, co to takiego?

Środki wpłacane do funduszu inwestycyjnego są przeliczane na jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego. Ilość przydzielonych jednostek wyraża wielkość udziału uczestnika (osoby wpłacającej) w majątku funduszu. Ilość przydzielonych jednostek uczestnictwa wynika z podzielenia wpłacanej kwoty przez wartość jednostki uczestnictwa opublikowaną na dzień dokonania rozliczenia. Jednostki uczestnictwa są podzielne, więc możemy nabyć nawet część jednostki uczestnictwa.

Aktualną wartość/cenę pojedynczej jednostki uczestnictwa funduszu otrzymujemy poprzez podzielenie wartości wszystkich elementów majątku nabytego do funduszu za środki wpłacających, jak i gotówki (po potrąceniu kosztów) przez ilość jednostek uczestnictw przydzielonych (posiadanych) przez uczestników funduszu.

Aktualna wartość jednostki jest publikowana na stronach internetowych TFI oraz wyspecjalizowanych firm zajmujących się rynkami finansowymi.

Uczestnik funduszu inwestycyjnego – kto to taki?

To osoba (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej), która za środki wniesione do funduszu nabyła jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne. Czyli podsumowując, uczestnikiem funduszu inwestycyjnego stajemy się po przydzieleniu na indywidualny rachunek nabytych jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Kto może wpłacać pieniądze do funduszu inwestycyjnego?

Może to być każda osoba fizyczna (brak ograniczeń wiekowych w tym zakresie, w przypadku osoby niepełnoletniej wpłaty dokonuje osoba dorosła), osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

Wpłata do funduszu inwestycyjnego jednorazowa czy systematyczna?

Dla wpłaty jednorazowej, po przeliczeniu jej na jednostki uczestnictwa funduszu, uzyskamy liczbę jednostek, która nie ulegnie zmianie w trakcie inwestycji. Zmieniać się będzie jedynie ich wartość w czasie. Zatem końcowy efekt inwestycji zależeć będzie wyłącznie od ceny jednostek w momencie wypłaty środków z funduszu.

W przypadku wpłat systematycznych, dla każdej wpłaty otrzymujemy różną liczbę jednostek w zależności od ceny, po jakiej są one kupowane. Końcowy efekt inwestycji zależy zatem od ilości zgromadzonej liczby jednostek i ich ceny w momencie wypłat.

Należy pamiętać, że w obu przypadkach wypłacana kwota może być pomniejszona o naliczony podatek od zysków kapitałowych, jeśli takie udało się wypracować.

Z punktu widzenia ryzyka inwestycyjnego wpłata jednorazowa wiąże się większym ryzykiem, gdyż wynik naszej inwestycji zależy mocno od wybranego momentu wpłaty środków, bo jeśli wpłacimy na samym szczycie hossy, to w krótkim terminie możemy mieć do czynienia z poważną stratą. Ale mamy tez szanse na nadzwyczajne zyski w przypadku trafienia w rynkowy dołek.

Natomiast w przypadku systematycznych wpłat uniezależniamy się od koniunktury giełdowej, uśredniając niejako cenę kupowanych jednostek uczestnictwa. Nie musimy analizować rynku, skupiając się jedynie na konsekwentnym wpłacaniu środków. To zdecydowanie najlepszej strategii dla osoby lokującej oszczędności w funduszach inwestycyjnych.

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych – co to za instytucja?

Zgodnie z literą prawa, czyli w świetle Ustawy o Funduszach Inwestycyjnych, Towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) to instytucje, które mogą tworzyć fundusze inwestycyjne, zarządzać nimi i reprezentować je w relacjach zewnętrznych – z innymi podmiotami, w tym inwestorami. To właśnie towarzystwu funduszy inwestycyjnych powierza się swoje pieniądze, które następnie są inwestowane zgodnie z polityką inwestycyjną i statutem zarządzanych przez nich funduszy.

Może to być wyłącznie spółka akcyjna, która uzyska zgodę Komisję Nadzoru Finansowego na wykonywanie takiej działalności przez. Kapitał założycielski TFI musi wynosić minimum 4 miliony złotych i musi zostać zdeponowany w gotówce. Dodatkowo, obowiązkiem każdego towarzystwa funduszy inwestycyjnych jest zatrudnienie co najmniej dwóch licencjonowanych doradców inwestycyjnych. Tak liczne i szczegółowe obostrzenia dotyczące działania towarzystwa funduszy inwestycyjnych ma zapewnić im niezależność, a także odpowiednie zarządzanie pieniędzmi wniesionymi przez inwestorów.

Fundusz inwestycyjny – co to takiego?

To forma wspólnego inwestowania polegająca na zbiorowym lokowaniu środków pieniężnych (oszczędności, nadwyżek) wpłaconych przez uczestników funduszu (oszczędzających), którzy są jednocześnie jego jedynymi właścicielami. Prawo dopuszcza sytuacje, że możliwe jest wnoszenie do funduszu innych wartości majątkowych, niż pieniądze – to jednak dzieje się rzadko i dotyczy raczej funduszy dedykowanych konkretnej osobie, wąskiej grupie osób, czy firmie, fundacji. Zarządzaniem tak zgromadzonych środków zajmuje się licencjonowany podmiot, czyli Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych.

Kiedy mogę wykorzystać środki z PPK?

Wypłata środków zgromadzonych na rachunku PPK jest możliwa w następujących sytuacjach:

  • po osiągnięciu 60 roku życia,
  • w przypadku poważnego zachorowania Twojego, małżonka lub dziecka (do 25% środków w PPK bez obowiązku ich zwrotu, katalog chorób określa Ustawa o PPK),
  • w celu pokrycia wkładu własnego w związku z budową lub zakupem mieszkania, z obowiązkiem ich zwrotu (do 100% wartości środków zgromadzonych na rachunku PPK).

Jakie obowiązki ma pracodawca prowadzący PPK?

  • Terminowe i prawidłowe naliczanie i odprowadzanie wpłat do PPK,
  • Niezwłoczne informowanie instytucji finansowej (do 7 dni) o rezygnacji uczestnika z dokonywania wpłat do PPK, a także o ponownym jego przystąpieniu,
  • Co 4 lata (od 1.04.2023 r.) – poinformowanie pracownika oraz wznowieniu wpłat do PPK, który zrezygnował wcześniej z uczestnictwa, o ile uczestnik ponownie nie złożył oświadczenia o rezygnacji,
  • Wykonywanie decyzji pracowników dotyczących finansowania przez nich wpłat dodatkowych,
  • Monitorowanie wysokości wynagrodzenia pracownika (osiąganego u pracodawcy) – jeśli zarabia mniej niż 1,2 krotność minimalnego wynagrodzenia, które upoważnia do obniżenia wpłaty podstawowej do PPK do min. 0,5% wynagrodzenia,
  • W przypadku zatrudnienia nowego pracownika posiadającego środki w PPK w funduszu zdefiniowanej daty zarządzanym przez inne towarzystwo – wystąpienie w jego imieniu o transfer środków tam zgromadzonych (chyba, że uczestnik nie wyrazi na to zgody).

Co się dzieje z moimi oszczędnościami wpłaconymi do PPK?

Gromadzone środki są inwestowane w subfundusze zdefiniowanej daty, których polityka inwestycyjna zmienia się automatycznie dopasowując poziom ryzyka do wieku uczestnika PPK.
Poszczególne subfundusze są zarządzane zgodnie z obowiązującymi ustawowo limitami zaangażowania w instrumenty dłużne i udziałowe, które będą się zmieniały w zależności od czasu pozostałego do osiągnięcia przez dany subfundusz zdefiniowanej daty. W myśl zasady, im starszy uczestnik PPK, tym większa część środków inwestowana jest w bezpieczne instrumenty. Należy również pamiętać, że inwestowanie wiąże się z ryzykiem inwestycyjnym.

Kto dba o bezpieczeństwo moich środków w Pracowniczych Planach Kapitałowych?

W zakresie zgodności z prawem oraz interesem uczestników PPK, nadzór nad instytucjami finansowymi sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Instytucje zarządzające muszą spełniać szereg określonych ustawowo wymogów, by móc zarządzać środkami zgromadzonymi w PPK.

Czy mogę zmienić instytucję zarządzającą PPK bez zmiany pracodawcy?

Nie, indywidualnie nie ma takiej możliwości. Instytucję zarządzającą PPK może zmienić pracodawca wyłącznie dla wszystkich pracowników.
Dopiero w sytuacji zmiany pracy możesz mieć taką możliwość, ale to do ciebie będzie należała ostateczna decyzja czy swoje środki przeniesiesz do innej instytucji finansowej u której nowy pracodawca prowadzi PPK.

Czy po dokonaniu zwrotu środków z PPK nadal mogę oszczędzać w ramach Planu?

Tak, dokonanie zwrotu z rachunku PPK nie stanowi przeszkody do dalszego oszczędzania. Twój rachunek PPK, z którego dokonałeś zwrotu środków nadal jest prowadzony. Jeśli nie złożyłeś deklaracji rezygnacji do swojego pracodawcy to wpłaty do PPK nadal będą odprowadzane. Natomiast jeśli złożyłeś rezygnację z PPK to wpłaty będą wznawiane co 4 lata.
Pamiętaj, że złożenie deklaracji zwrotu środków z PPK nie oznacza rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK przez Twojego pracodawcę.

Jestem osobą pracującą poniżej 26. roku życia, czy w związku z tym z mojego wynagrodzenia będzie potrącony podatek od wpłat do PPK finansowanych przez mojego pracodawcę?

Jeżeli nie masz ukończonych 26 lat, a Twój przychód nie przekroczył kwoty rocznego limitu (do 85 528 zł w roku podatkowym), nie będziesz płacił podatku od wpłat finansowanych przez Twojego pracodawcę do PPK.

W przypadku mojej nieobecności w pracy związanej z chorobą czy będą odprowadzane za mnie wpłaty do PPK?

Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy nie stanowią podstawy składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W związku z tym, za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim pracodawca nie będzie dokonywał za Ciebie wpłat do PPK.

Czy otrzymane premie od Pracodawcy są objęte PPK?

Wpłaty na PPK są naliczane od wynagrodzenia stanowiącego tzw. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Jeżeli od premii naliczane są składki emerytalne i rentowe, to są one również objęte PPK

Posiadam PPK u dwóch różnych pracodawców, czy dopłaty od Państwa otrzymam  na oba rachunki PPK?

Nie, wpłatę powitalną  jak i dopłatę roczną otrzymasz tylko na jeden rachunek PPK.

Kiedy otrzymasz dopłatę powitalną i roczną? Jakie należy spełnić warunki?

Wpłata powitalna jest jednorazowa i wynosi 250 zł. Warunkiem otrzymania wpłaty powitalnej od Państwa jest Twoje uczestnictwo w PPK przez trzy pełne miesiące. Wpłata powitalna wpłynie na Twój rachunek PPK w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału.
Z kolei dopłata roczna pojawi się na Twoim rachunku PPK do 15 kwietnia następnego roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje dopłata. Dopłatę roczną w wysokości 240 zł otrzymasz jeśli, kwota wpłat podstawowych i dodatkowych finansowanych przez Pracodawcę oraz Ciebie w danym roku kalendarzowym jest równa co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym.

Czy umowę o prowadzenie PPK pracodawca podpisuje dla każdego pracownika oddzielnie?

Pracodawca zawiera tylko jedną umowę o prowadzenie PPK, której załącznikiem jest lista osób będących uczestnikami PPK. Zmiana załącznika nie stanowi zmiany umowy o prowadzenie PPK.

Czy mogę obniżyć swoją wpłatę do PPK?

Tak, ale pod pewnymi warunkami. Wpłatę podstawową możesz obniżyć (która standardowo wynosi 2% wynagrodzenia) tylko wówczas, gdy łączne wynagrodzenie brutto osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2 krotności minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 2 600 zł brutto). Wtedy wpłata podstawowa może zostać obniżona nawet do 0,5% wynagrodzenia brutto. W związku z tym, powinieneś złożyć do pracodawcy właściwą deklarację.

Czy Pracodawca będzie mógł Cię ponownie automatycznie zapisać do PPK, mimo złożonej przez Ciebie wcześniejszej rezygnacji?

Tak, nawet jeśli zrezygnujesz z odprowadzania wpłat. Wpłaty do PPK będą automatycznie wznawiane co 4 lata, począwszy od 1 kwietnia 2023 r. Twój Pracodawca będzie mieć ustawowy obowiązek poinformowania Cię o zbliżającej się dacie ponownego rozpoczęcia dokonywania wpłat. Do PPK możesz również powrócić w dowolnym czasie składając do Pracodawcy odpowiednią deklarację

Czy PPK dotyczy wszystkich pracowników?

Osoby zatrudnione w wieku od 18 do 54 lat zostaną zapisane do programu automatycznie. Osoby w wieku od 55 do 69 lat mogą dobrowolnie przystąpić do PPK po złożeniu odpowiedniego wniosku do pracodawcy. Osoby, które ukończyły 70 lat, nie mogą przystąpić do PPK. Należy również pamiętać, że PPK dotyczy wszystkich osób zatrudnionych, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Ryzyko stosowanej strategii alokacji aktywów

Subfundusz stosuje strategię alokacji Aktywów, która zakłada, że udział akcji i innych udziałowych instrumentów finansowych oraz dłużnych papierów wartościowych w Aktywach Netto Subfunduszu może się wahać w granicach do 100%  wartości aktywów Funduszu. Alokacja aktywów pomiędzy części dłużna i akcyjną odbywać się będzie na podstawie oceny bieżących i oczekiwanych trendów na poszczególnych rynkach. Oznacza to, że nawet w okresach dekoniunktury na rynku akcji w skład portfela inwestycyjnego Subfunduszu będą wchodzić akcje oraz inne instrumenty o wysokim ryzyku inwestycyjnym. Może to prowadzić, wobec utrzymującej się dekoniunktury na giełdzie, do wahań i spadków wartości Jednostki Uczestnictwa Subfunduszu.

Ryzyko związane z możliwością nabywania przez Subfundusz Instrumentów Pochodnych, w tym Niewystandaryzowanych Instrumentów Pochodnych

W związku z tym, że Subfundusz, w celu zabezpieczenia poszczególnych składników portfela inwestycyjnego, a także w celu sprawnego zarządzania Subfunduszem, może nabywać Instrumenty Pochodne, w tym Niewystandaryzowane Instrumenty Pochodne, z inwestycją w Jednostki Uczestnictwa Subfunduszu wiążą się dodatkowo następujące rodzaje ryzyka:

  • w przypadku wszystkich rodzajów Instrumentów Pochodnych: ryzyko zmienności Bazy Instrumentu Pochodnego, ryzyko operacyjne, ryzyko rozliczenia transakcji oraz ryzyko płynności Instrumentów Pochodnych,
  • w przypadku Niewystandaryzowanych Instrumentów Pochodnych: dodatkowo ryzyko kontrahenta.

Należy dodać, że zabezpieczanie Aktywów Subfunduszu może się odbywać przy użyciu różnych strategii zabezpieczających, które w szczególności mogą się opierać na skorelowaniu Aktywa zabezpieczanego oraz Aktywa Bazowego Instrumentu Pochodnego. W związku z tym pojawia się ryzyko niewłaściwego zabezpieczenia, oznaczające, że zyski na Instrumencie Pochodnym nie zrekompensują strat na Aktywie zabezpieczanym.

Ryzyko niedopuszczenia walorów do notowań

Ryzyko związane z faktem niedopuszczenia papierów wartościowych nabywanych przez Fundusz w ofercie pierwotnej (na rynku pierwotnym) do notowań na giełdzie (rynku wtórnym). Z reguły emitenci papierów wartościowych oferowanych na rynku pierwotnym w ramach oferty publicznej dążą do tego, aby papiery te były następnie notowane na giełdzie (rynku wtórnym). Może się okazać, że z różnych przyczyn te papiery wartościowe nie znajdą się w obrocie na rynku zorganizowanym (giełdzie), a w związku z tym ich płynność w znaczącym stopniu ulegnie ograniczeniu, z czym mogą się wiązać negatywne konsekwencje (zob. ryzyko płynności).

Ryzyko międzynarodowe

Tempo wzrostu gospodarczego w danym kraju, poprzez system międzynarodowych powiązań gospodarczych, jest uzależnione od stanu gospodarki światowej, w tym przede wszystkim sytuacji gospodarczej Unii Europejskiej oraz Stanów Zjednoczonych. Wspomniane powiązania powodują, iż pogorszenie koniunktury światowej może negatywnie wpływać na kondycję gospodarki danego kraju, a tym samym na kondycję jego podmiotów gospodarczych, a w efekcie na ceny papierów wartościowych emitowanych przez te podmioty.

Dodatkowo w przypadku krajów zaliczanych do grupy tzw. emerging markets (m.in. Polska, kraje Europy Środkowo-Wschodniej) charakterystyczne dla ich rynków finansowych są znaczne wahania poziomu inwestycji kapitału międzynarodowego. Przepływy obcego kapitału mogą nie być bezpośrednio związane z aktualną sytuacją wewnętrzną danego kraju, lecz wynikać z generalnych tendencji dotyczących przepływu kapitału pomiędzy poszczególnymi rynkami czy regionami geograficznymi. Przepływy te poprzez mechanizm popytu i podaży mogą być przyczyną znacznych zmian cen papierów wartościowych i w efekcie mogą powodować wahania oraz spadki cen Jednostek Uczestnictwa.

Ryzyko prawne

Jednym z najważniejszych elementów prowadzenia działalności gospodarczej jest otoczenie prawne. Niekorzystne zmiany w regulacjach prawnych (m.in. w: systemie podatkowym, systemie obrotu gospodarczego, systemie obrotu papierami wartościowymi) mogą negatywnie wpływać na emitentów papierów wartościowych oraz na atrakcyjność inwestycyjną instrumentów finansowych, a tym samym na ich ceny. Może to powodować wahania oraz spadki cen Jednostek Uczestnictwa. Należy przy tym podkreślić, że zmiany w systemie prawnym mogą mieć charakter nagłego i znaczącego pogorszenia się parametrów gospodarczych, przyczyniając się do gwałtownych ruchów cen papierów wartościowych na giełdzie lub na rynku, na którym są notowane.

Ryzyko makroekonomiczne

Atrakcyjność inwestycyjna papierów wartościowych i instrumentów finansowych jest uzależniona od wielu parametrów makroekonomicznych, takich jak m.in. tempo wzrostu gospodarczego, poziom inflacji, poziom deficytu budżetowego, poziom deficytu na rachunku bieżącym, poziom bezrobocia, poziom kursów walutowych. Zmiany poszczególnych parametrów makroekonomicznych mogą negatywnie wpływać na atrakcyjność inwestycyjną poszczególnych papierów wartościowych, a tym samym na ich ceny. Może to powodować wahania oraz spadki cen Jednostek Uczestnictwa.

Ryzyko związane z koncentracją aktywów lub rynków

Ryzyko związane z możliwością zaistnienia sytuacji, w której lokaty Subfunduszu będą skoncentrowane na określonym rynku, określonym segmencie rynku lub w określonym sektorze. Wówczas niekorzystne zdarzenia mające negatywny wpływ na dany rynek, segment rynku lub sektor mogą w znaczącym stopniu wpływać na wahania i wartość Jednostek Uczestnictwa.

Ryzyko związane z przechowywaniem aktywów

Mimo że zgodnie z Ustawą do prowadzenia rejestru Aktywów Funduszu zobowiązany jest niezależny od Towarzystwa Bank Depozytariusz, może
– w wyniku błędu ze strony Depozytariusza lub innych zdarzeń związanych z przechowywaniem Aktywów, na które Towarzystwo nie ma wpływu
– wystąpić sytuacja mająca negatywny wpływ na wartość Aktywów Funduszu oraz wartość aktywów Subfunduszu.

Ryzyko rozliczenia

Ryzyko wynikające z możliwości nieterminowego rozliczenia lub braku rozliczenia transakcji dotyczących składników portfela inwestycyjnego Subfunduszu. Nieterminowe rozliczenie lub brak rozliczenia transakcji może w przypadku negatywnego zachowania się cen papierów wartościowych wpływać na wahania oraz spadki wartości Jednostki Uczestnictwa. Dodatkowo nieterminowe rozliczenia lub brak rozliczeń transakcji mogą powodować konieczność poniesienia przez Subfundusz kar umownych wynikających z zawartych przez Subfundusz umów.

Ryzyko rynkowe

Ryzyko wynikające z faktu, że ceny papierów wartościowych i innych instrumentów na giełdzie lub rynku, na którym są notowane, w większym lub mniejszym stopniu podlegają zmianom w zależności od ogólnej sytuacji na rynku, czyli od stanu koniunktury giełdowej. Pogorszenie się koniunktury giełdowej może prowadzić do spadku cen większości notowanych papierów wartościowych i instrumentów finansowych, co z kolei może wpływać na spadki wartości Jednostek Uczestnictwa.

Ryzyko lokat Subfunduszu

Ryzyko wynikające z faktu inwestowania przez Subfundusz większości swoich Aktywów w akcje oraz dłużne papiery wartościowe, w tym dłużne papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa, z czym wiążą się określone kategorie ryzyka charakterystyczne dla danego rodzaju papierów wartościowych. W związku z przyjętą przez Subfundusz polityką inwestycyjną, ryzyko związane z przyjętą polityką inwestycyjną Subfunduszu i sposobem zarządzania jego aktywami jest zmienne.

Ryzyko operacyjne

Ryzyko operacyjne to ryzyko poniesienia przez Uczestnika strat w wyniku nieadekwatnych lub zawodnych procesów wewnętrznych, błędów ludzkich, błędów systemów, a także w wyniku zdarzeń zewnętrznych.

Ryzyko Wyceny

Ryzyko Wyceny rozumiane jako niepoprawne odzwierciedlenie wartości godziwej poszczególnych składników lokat. Jest to szczególnie istotne w kontekście instrumentów finansowych nie posiadających aktywnego rynku wyceny. W przypadku chęci zbycia takich walorów w przyszłości, fundusz może być narażony na ryzyko sprzedaży po kwocie znacznie niższej niż jest to odzwierciedlone w księgach.

Ryzyko dźwigni finansowej

Ryzyko dźwigni finansowej jest związane ze stosowaniem dźwigni finansowej, której mechanizm powoduje zwielokrotnienie zysków albo strat z transakcji.

Ryzyko dla zrównoważonego rozwoju

Ryzyko dla zrównoważonego rozwoju oznacza zdarzenie lub warunki środowiskowe, społeczne lub związane z zarządzaniem, które – jeżeli wystąpią –mogłyby mieć rzeczywisty lub potencjalny, istotny negatywny wpływ na wartość inwestycji.

Ryzyko kontrahenta

Ryzyko kontrahenta to ryzyko niewywiązywania się ze zobowiązań wobec Funduszu przez kontrahentów transakcji, których przedmiotem są Niewystandaryzowane Instrumenty Pochodne.

Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe wiąże się z możliwością niewywiązania się ze zobowiązań wobec Funduszu przez emitentów instrumentów finansowych posiadanych przez Fundusz.

Ryzyko płynności

Ryzyko płynności polega na braku możliwości sprzedaży, zakupu, likwidacji lub zamknięcia pozycji w aktywach Funduszu, przy ograniczonych kosztach i w odpowiednio krótkim czasie, na skutek czego jest zagrożona zdolność Funduszu do zbywania i odkupywania jednostek uczestnictwa.

Ryzyko walutowe

Ryzyko walutowe przejawia się potencjalną możliwością spadku rentowności inwestycji dokonywanych w instrumenty notowane na zagranicznych rynkach papierów wartościowych lub denominowanych w walutach obcych, w wyniku aprecjacji waluty krajowej względem waluty obcej. Przy zakupie i sprzedaży walut obcych mogą ponadto występować niekorzystne różnice kursowe, powodujące obniżenie stopy zwrotu z inwestycji dokonywanych przez Subfundusz.

Ryzyko stopy procentowej

Ryzyko stopy procentowej to ryzyko spadku Wartości Aktywów Subfunduszu wynikającego z wahań wartości rynkowych pozycji wchodzących w skład aktywów Subfunduszu na skutek fluktuacji stóp procentowych. Zmiana rynkowych stóp procentowych wpływa bezpośrednio na wartość dłużnych papierów wartościowych.

Ryzyko koncentracji

Ryzyko koncentracji to ryzyko poniesienia straty wynikającej z braku dywersyfikacji portfela Aktywów lub z dużej ekspozycji na ryzyko pojedynczego emitenta papierów wartościowych lub grupę powiązanych emitentów.

Ryzyko kursów akcji

Ryzyko kursów akcji to ryzyko spadku Wartości Aktywów Subfunduszu wynikającego z wahań wartości rynkowych instrumentów udziałowych. Ceny tych instrumentów finansowych podlegają fluktuacja pod wpływem ogólnych tendencji rynkowych w kraju i na świecie, postrzeganiem przez inwestorów pozycji rynkowej i finansowej poszczególnych podmiotów czy też ogólnej oceny ich perspektyw rozwoju.

Back to top
Dziękujemy za wypełnienie formularza Nasz agent wkrótce się z Tobą skontaktuje. Zamknij