Co to jest i jak założyć Indywidualne Konto Emerytalne?

Co to jest Indywidualne Konto Emerytalne i jak można je założyć? Nad tą kwestią zastanawia się wiele osób, które chcą w dodatkowy sposób zadbać o zabezpieczenie finansowe na swoją przyszłość. Możliwość zaoszczędzenia pieniędzy w inny sposób niż poprzez obowiązkowe filary systemu emerytalnego jest atrakcyjną opcją dla osób pragnących zatroszczyć się o godną „jesień życia”. Indywidualne Konto Emerytalne stanowi taką szansę, a dzięki swojej charakterystyce, obejmującej m.in. możliwość zwolnienia z obowiązku opłacenia tzw. Podatku Belki, jest bardzo chętnie wybieranym rozwiązaniem.

W dalszej części niniejszego artykułu odpowiemy na kluczowe pytania związane z IKE, w tym m.in.: co to jest Indywidualne Konto Emerytalne, kto może z niego skorzystać, a także jak je prawidłowo założyć.

Co to jest Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)?

Proces oszczędzania na emeryturę w polskim systemie emerytalnym opiera się na trzech filarach. Należą do nich:

• I filar – emerytura z ZUS (uczestnictwo obowiązkowe),
• II filar – OFE, czyli Otwarte Fundusze Emerytalne (od 2014 roku uczestnictwo dobrowolne),
• III filar – dobrowolna emerytura z prywatnych środków; do III filara zaliczają się takie programy jak: IKE, IKZE, PPK, PPE.

Środki zgromadzone w ramach pierwszych dwóch filarów mają charakter publiczny, natomiast te, które zostały zebrane poprzez narzędzia z III filaru – prywatny.

Indywidualne Konto Emerytalne jest jednym z kluczowych elementów współtworzących III filar polskiego systemu emerytalnego. Uruchomienie IKE nastąpiło w 2005 roku na mocy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Przeznaczeniem tego produktu finansowego jest dobrowolne, systematyczne oszczędzanie środków na emeryturę, które pozwoli zgromadzić dodatkową sumę pieniędzy uzupełniającą przyszłe świadczenia emerytalne.

Co sprawia, że uczestnictwo w programie IKE jest rozwiązaniem, które warto rozważyć?

• Jednym z największych atutów, jakim cechuje się Indywidualne Konto Emerytalne, jest to, że oszczędzanie w jego ramach pozwala na zwolnienie z obowiązku płacenia 19% podatku od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatku Belki. Aby to było możliwe, konieczne jest spełnienie pewnych warunków, które szerzej zaprezentujemy później.
• Ustawowo nie ma określonych minimalnych limitów wpłat, jednak są one dopuszczalne. Jeśli instytucje oferujące prowadzenie IKE decydują się na ustalenie takiego limitu, to jest on bardzo niski i osiąga poziom, np. 100 złotych.
• Środki w IKE stanowią własność prywatną, która podlega dziedziczeniu. Co istotne, osoby uprawnione do otrzymania tych oszczędności nie płacą podatku od spadków i darowizn – mogą oni zdecydować się wypłacenie tych środków w gotówce, bez żadnych opłat lub transfer pieniędzy na swój rachunek IKE lub PPE, również bezpłatnie.
• Inwestycja w Indywidualne Konto Emerytalne cechuje się stuprocentową płynnością. Możemy zdecydować się wypłacić część lub całość kwoty szybciej, niż przewidują to warunki zawarte w ustawie, konieczne będzie jednak opłacenie podatku Belki od zysku.
• Program IKE przewiduje możliwość zawierania umów o prowadzenie Indywidualnego Konta Emerytalnego z różnymi podmiotami – od banków, przez domy maklerskie, po fundusze emerytalne. Dzięki temu uczestnik programu może dostosować formę oszczędzania i inwestowania pieniędzy do swoich indywidualnych preferencji. Należy przy tym zaznaczyć, że w danej chwili możemy mieć IKE prowadzone wyłącznie przez jedną instytucję, natomiast mamy prawo do jej zmiany w wybranym przez nas momencie. Co istotne, transfer środków zgromadzonych na IKE do innej instytucji nie jest objęty podatkiem od dochodów kapitałowych.
• Posiadanie IKE nie wyklucza możliwości uczestnictwa w innych programach w ramach III filaru, w tym w: IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) oraz PPE (Pracownicze Plany Emerytalne).

Wiedząc, co to jest Indywidualne Konto Emerytalne, możemy stwierdzić, że jest to interesujące rozwiązanie dla szerokiego grona osób. Jak szerokiego? Przekonajmy się, kto może zostać uczestnikiem programu IKE.

Indywidualne Konto Emerytalne – kto może z niego skorzystać?

Posiadaczem Indywidualnego Konta Emerytalnego może zostać osoba fizyczna, która ukończyła 16 rok życia. Z uwagi na to, że prawo do wpłat na IKE mają zgodnie z ustawą także osoby małoletnie, w tym akcie prawnym zawarto pewne restrykcje dotyczące tej grupy uczestników programu. Osoby z przedziału wiekowego od 16 do 18 lat mają możliwość dokonywania wpłat na IKE tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskują dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Warto podkreślić, że w przypadku małoletniej osoby uprawnionej do nabycia środków po zmarłym oszczędzającym na IKE istnieje możliwość przetransferowania tychże środków na jej IKE.

Istotną informacją w kontekście tego, kto może skorzystać z IKE, jest to, że Indywidualne Konto Emerytalne mogą założyć nie tylko obywatele Rzeczpospolitej Polskiej, którzy mieszkają w naszym kraju i są objęci nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce, ale także:

• obywatele Rzeczpospolitej Polskiej, którzy mieszkają za granicą,
• wszyscy obywatele innych krajów, które należą do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czyli obywatele państw członkowskich UE, a także obywatele: Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.

Osoby zainteresowane założeniem IKE muszą zdawać sobie sprawę z tego, że na Indywidualnym Koncie Emerytalnym może gromadzić środki wyłącznie jeden oszczędzający. W wyniku tego nie jest możliwe, aby na jednym IKE gromadzić oszczędności wraz np. z małżonkiem. W takim przypadku niezbędne będzie założenie dwóch osobnych IKE.

Wpłata i wypłata środków z Indywidualnego Konta Emerytalnego – co warto wiedzieć?

Kiedy wiemy już, co to jest Indywidualne Konto Emerytalne i kto może z niego skorzystać, warto przeanalizować to, na jakich zasadach odbywa się wpłata i późniejsza wypłata środków z IKE. Często reguły rządzące tymi kwestiami wzbudzają wśród zainteresowanych pewne wątpliwości, dlatego postanowiliśmy klarownie wyjaśnić to zagadnienie.

Wpłata środków na Indywidualne Konto Emerytalne – najistotniejsze informacje

Kluczową kwestią, którą należy poruszyć w temacie wpłat środków na Indywidualne Konto Emerytalne, są limity wpłat. W programie IKE funkcjonuje pojęcie maksymalnego limitu rocznego wpłat – podstawą do jego wyznaczenia jest trzykrotność prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, przy czym taki wysokość tego limitu na dany rok nie może być niższa od wysokości maksymalnego limitu rocznego wpłat w roku poprzednim. Oznacza to, że z każdym kolejnym rokiem limit będzie wzrastać, a tempo tych zmian jest uzależnione od tempa wzrostu wynagrodzeń w naszym kraju. W kontekście maksymalnego limitu rocznego wpłat należy wspomnieć również o trzech istotnych kwestiach:

• maksymalny limit roczny wpłat na IKE w 2023 roku wynosi: 20 805 zł,
• w momencie gdy na Indywidualne Konto Emerytalne zostanie wpłacona kwota przewyższająca maksymalny limit, to nadpłata będzie przekierowana na rachunek zewnętrzny, który został wskazaliśmy w trakcie zakładania IKE,
• w przypadku osób z przedziału wiekowego od 16 do 18 roku życia wysokość wpłat jest dodatkowo ograniczona wysokością dochodu z pracy – poza tym maksymalny limit roczny wpłat na IKE obowiązuje również w tym wypadku.

W zdecydowanej większości przypadków wpłat na IKE można dokonywać jedynie w formie pieniężnej. Istnieje jednak pewien wyjątek – jeżeli IKE zostanie założone w instytucji prowadzącej działalność maklerską, a w umowie o prowadzenie IKE zostanie zaznaczone, że pożytki będą stanowiły wpłatę, to będziemy mogli dokonywać wpłat w formie papierów wartościowych. Co istotne, w tym przypadku to wartość tych pożytków będzie wchodziła w maksymalny roczny limit wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne.

Z perspektywy uczestnika programu IKE bardzo atrakcyjna jest również elastyczność charakteryzująca wpłaty. Na swoje Indywidualne Konto Emerytalne możemy jednorazowo wpłacić kwotę równą maksymalnemu rocznemu limitowi wpłat lub wpłacać środki w dowolnych ratach. Jak wcześniej wspomnieliśmy, spora część instytucji finansowych umożliwiających prowadzenie IKE ustanawia dolne limity wpłat, jednak są one niewielkie.

Wypłata środków z Indywidualnego Konta Emerytalnego – jak można ją zrealizować?

Inną istotną kwestią są zasady regulujące możliwości wypłaty środków z IKE. Twórcy tego programu przewidzieli różne scenariusze, które przedstawiliśmy poniżej.

Indywidualne Konto Emerytalne zostało opracowane w taki sposób, aby zachęcić uczestników programu do długoterminowego inwestowania swoich środków. Ustawa regulująca to rozwiązanie precyzuje kryteria, których spełnienie upoważnia do wypłaty zgromadzonych środków na preferencyjnych warunkach. Pierwszym kryterium, na jakie należy zwrócić uwagę, jest wymóg osiągnięcia odpowiedniego wieku. Konieczne do wypłaty środków z IKE na preferencyjnych warunkach jest osiągnięcie 60 lat lub otrzymanie wcześniejszych uprawnień emerytalnych (jednak nie wcześniej niż po 55 roku życia). Dodatkowymi wymogami są:

• dokonywanie wpłat na IKE przez okres minimum pięciu dowolnych lat kalendarzowych,
• dokonanie ponad połowy wartości wpłat nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

Jeśli powyższe warunki zostaną spełnione, to wypłacone środki nie zostaną objęte podatkiem Belki ani innymi opłatami. Warto podkreślić również, że:

• możemy wypłacić zebraną kwotę jednorazowo lub w dowolnych ratach,
• nie ma obowiązku wypłaty środków zgromadzonych na IKE w określonym czasie,
• nie istnieje górny limit wiekowy, do którego oszczędzający będzie musiał wypłacić zgromadzony kapitał, co oznacza, że można dokonywać wpłat na IKE także po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Cenną zaletą IKE jest możliwość wcześniejszego wycofania części lub pełnej kwoty zgromadzonych na nim oszczędności. W takim wypadku nie możemy jednak liczyć na preferencyjne warunki i będziemy zobligowani do zapłaty podatku Belki. To powoduje, że osiągnięte zyski będą w trakcie wypłaty obciążone podatkiem w wysokości 19%. Odnośnie do kwestii wcześniejszego wycofywania środków z IKE należy także zwrócić uwagę na to, że:

• częściowa wypłata zgromadzonego kapitału jest możliwa wyłącznie w przypadku wpłat uiszczanych na IKE – nie można dokonać częściowego zwrotu środków, jeśli na IKE przetransferowane zostały pieniądze z PPE lub z IKE osoby zmarłej,
• jeśli wypłacimy wcześniej całość środków z IKE i nie skorzystamy ze zwolnienia podatkowego od dochodów kapitałowych, to będziemy mogli później ponownie otworzyć IKE,
• wypłata części lub całości zgromadzonych środków jest możliwa w dowolnej chwili.

Jak założyć Indywidualne Konto Emerytalne i gdzie można to zrobić? Przegląd możliwości

Wizja regularnego oszczędzania poprzez Indywidualne Konto Emerytalne brzmi atrakcyjnie, ale zanim się na nią zdecydujemy, musimy wybrać instytucję finansową, u której założymy nasze IKE. Rodzaj wybranej przez nas instytucji oraz typ proponowanego przez nią produktu finansowego determinuje to, co będzie się działo z wpłacanymi przez nas środkami. Należy bowiem podkreślić, że, obrazowo rzecz ujmując, Indywidualne Konto Emerytalne stanowi swego rodzaju „opakowanie” dla określonej ustawowo grupy produktów finansowych. Podstawowy mechanizm działania tych produktów pozostaje podobny, jednak obecność „opakowania” w postaci IKE nadaje im istotne, dodatkowe cechy, które wynikają z natury Indywidualnego Konta Emerytalnego i rządzących nim zasad.

W co można więc inwestować poprzez IKE?

• Lokata w banku krajowym – na tę opcję decydują się zwykle osoby, którym zależy na bardzo niskim ryzyku inwestycyjnym. Minusem IKE w formie lokaty jest niskie oprocentowanie, które jest zwykle mniejsze niż w przypadku tradycyjnych kont oszczędnościowych.
• Dobrowolne fundusze emerytalne (DFE) prowadzone przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE) – mianem dobrowolnych funduszy emerytalnych określa się fundusze o profilu zrównoważonym bądź fundusze aktywnej alokacji. Najczęściej inwestują one w akcje i obligacje. Jest to rozwiązanie interesujące dla osób, które są gotowe na wyższe niż w przypadku lokat ryzyko inwestycyjne, a przy tym nie chcą samodzielnie dokonywać selekcji aktywów. Decydując się na to rozwiązanie, możemy skorzystać tylko z jednego funduszu DFE o precyzyjnie określonym modelu inwestowania.
• Papiery wartościowe poprzez domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską – jeśli postanowimy założyć nasze Indywidualne Konto Emerytalne w domu maklerskim bądź banku prowadzącym działalność maklerską, to po otworzeniu przez wybrany podmiot rachunku inwestycyjnego możemy lokować oszczędności w różne instrumenty finansowe (poza instrumentami pochodnymi). To do nas w pełni należy decyzja, w co zainwestować wpłacone na IKE środki.
• Ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK) oferowane przez zakłady ubezpieczeń na życie – w ramach IKE z UFK wpłacamy środki, które następnie są dzielone na dwie części. Pierwsza trafia do funduszu, a druga stanowi opłatę za udzielenie ochrony ubezpieczeniowej. Co istotne, jako wpłatę na IKE kwalifikuje się wyłącznie pierwszą część środków. Inwestowanie w tej formie IKE opiera się na lokowaniu środków w wybranym funduszu spośród szerokiego grona produktów o zróżnicowanym poziomie ryzyka inwestycyjnego.
• Fundusze inwestycyjne zarządzane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) – decydując się na założenie IKE w tej formie, zyskujemy bardzo wiele możliwości inwestycyjnych. W przeciwieństwie do wielu innych sposobów na prowadzenie IKE tutaj mamy możliwość oszczędzania w różnych funduszach inwestycyjnych, pod warunkiem, że są one zarządzane przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Dzięki temu mamy szansę zapewnić sobie odpowiednią dywersyfikację i możemy inwestować w fundusze o różnej strategii inwestycyjnym oraz o różnym poziomie ryzyka inwestycyjnego. Za zarządzanie naszymi wpłatami odpowiedzialni są doświadczeni specjaliści z towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Jak założyć Indywidualne Konto Emerytalne u jednego z podmiotów oferujących prowadzenie IKE? W tym celu należy zawrzeć z wybraną instytucją umowę o prowadzenie IKE. W zależności od tego, na czyje usługi w tym zakresie się zdecydujemy, taką umowę możemy podpisać:

• online,
• przy udziale kuriera,
• bezpośrednio w placówce wybranej instytucji.

Poza podpisaniem umowy konieczne jest również dopełnienie istotnych formalności, wśród których znajduje się m.in. złożenie oświadczenia, że nie posiadamy Indywidualnego Konta Emerytalnego w innej instytucji.

Podsumowanie

W ramach tego artykułu wyjaśniliśmy między innymi: co to jest Indywidualne Konto Emerytalne, kto może je założyć, jak założyć Indywidualne Konto Emerytalne, a także jakie podmioty mogą zaoferować prowadzenie IKE. Dla wielu osób założenie Indywidualnego Konta Emerytalnego będzie bardzo dobrą decyzją, która pozwoli im skuteczniej oszczędzać na swoją przyszłość. Możliwość zwolnienia z obowiązku płacenia podatku Belki, duża elastyczność w zakresie wpłat i wypłat środków czy ich prywatny, dziedziczny charakter to jedynie niektóre z argumentów przemawiających za otwarciem IKE. Przed podjęciem takiej decyzji należy jednak dobrze przemyśleć, gdzie tego dokonać. Interesującą opcją są fundusze inwestycyjne, które umożliwiają dostosowanie sposobu inwestowania wpłacanych pieniędzy do swoich potrzeb, a jednocześnie zapewniają to, że będą nimi zarządzać wykwalifikowani eksperci z towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Jeżeli zastanawiasz się nad tym, aby połączyć atuty IKE oraz funduszy inwestycyjnych i wybrać tę drogę oszczędzania pieniędzy na emeryturę, to zachęcamy do zapoznania się z ofertą, jaką przygotował Skarbiec TFI. Jesteśmy renomowanym towarzystwem inwestycyjnym, które od ponad 25 lat z sukcesami buduje swoją markę na rynku. Osobom zainteresowanym założeniem u nas Indywidualnego Konta Emerytalnego oferujemy 15 funduszy inwestycyjnych z parasola Skarbiec FIO do wyboru, spośród których możesz wybrać do 5 funduszy najbardziej dopasowanych do Twoich preferencji. Od Ciebie zależy również to, ile procent całości wpłaty będzie trafiać na każdy z wybranych funduszy.

Jeśli nie masz do końca pomysłu, na które fundusze inwestycyjne się zdecydować, możesz skorzystać z przygotowanych przez nas, gotowych rozwiązań. W takiej sytuacji wpłacasz oszczędności na jedno konto, a później my zajmujemy się podziałem pieniędzy w odpowiednich proporcjach między poszczególnymi funduszami, które współtworzą wybrany portfel emerytalny. Wśród proponowanych przez nas gotowych, sprawdzonych portfeli znajdują się:

• Portfel konserwatywny,
• Portfel zrównoważony,
• Portfel akcji polskich,
• Portfel akcji zagranicznych,
• Portfel cyklu życia.

Co istotne, jeśli uznasz, że chcesz zmienić wybrane fundusze lub portfel, to możesz zrobić to w dowolnej chwili i do tego bezpłatnie.

Zapraszamy do kontaktu!

Spodobał Ci się ten artykuł? Sprawdź również inne wpisy na naszej stronie internetowej, w ramach których poruszamy wiele interesujących tematów, takich jak np. różnice między IKE a IKZE.