Szeroki rynek surowców drugi miesiąc z rzędu konsoliduje się w okolicy 100 punktów. Stabilizacji cen sprzyja słabnący amerykański dolar i towarzyszące środowisko postępującej dezinflacji. Dane z przemysłu z krajów rozwiniętych wciąż pozostają poniżej oczekiwań, jednak popyt i podaż dostosowały się do niższych wolumenów. Po stronie przedsiębiorstw w tej chwili nie widać tendencji do zwiększania skali zakupów i wykorzystania niższych cen do zapełniania magazynów. Obecna sytuacja wciąż nakazuje ostrożność, ale co ważne większość firm patrzy optymistycznie w przyszłość zwiększając inwestycje w moce wytwórcze w oczekiwaniu na powrót lepszej koniunktury w niedalekiej przyszłości.
W moim przekonaniu do powrotu zwyżek wciąż brakuje polepszenia sytuacji gospodarczej w Chinach. Największy na świecie importer surowców i druga największa gospodarka cały czas nie odzyskała wydajności sprzed okresu pandemii. Przyspieszenie ożywienia w Państwie Środka wywoła wzrost zapotrzebowania na surowce energetyczne w pierwszej kolejności. Na to liczy rynek wyczekując informacji o programach wsparcia rządowego dla konsumenta i przemysłu. Dotychczas jednym z głównych filarów wzrostu w Chinach był sektor nieruchomości, który odpowiada za około 30% PKB. Odbudowa zaufania do rynku, naruszona po serii bankructw deweloperów i trudnym okresem dekoniunktury COVID 19 będzie wspierać powrót Chin na ścieżkę wzrostu. Wygląda jednak na to, że ten proces może być rozciągnięty w czasie.
Odnosząc się do rynku rolnego chciałbym zwrócić uwagę na zagrożenia płynące ze strony El Ninio. Jego odziaływanie na tegoroczne plony jest coraz bardziej widoczne na cenach poszczególnych surowców rolnych. Amerykanie przewidują, że tegoroczne susze spowodują, że ich uprawy w tym roku będą najsłabsze od wielu lat. Również nie jest oczywiste przedłużenie porozumienia w zakresie eksportu zbóż z Ukrainy. Obecna umowa obowiązuje do 18 lipca. Wyraźne zwyżki są widoczne na cenach soi, a pszenica podlega ponadstandardowej zmienności.
Wysoki poziom zbiorników z gazem w krajach Unii Europejskiej (ponad 40% powyżej 10 letniej średniej) sugeruje, że w tym roku raczej nie powinno być problemu z zabezpieczeniem dostaw. Jednak w kontekście możliwego powrotu Chin na ścieżkę mocniejszego wzrostu wraz z wyższym prawdopodobieństwem mroźnej zimy (efekt El Nino) odbicie cen z obecnych niskich poziomów staje się bardziej prawdopodobne.
Również ciekawie rozwija się sytuacja na światowych rynkach ropy. Z początkiem lipca Arabia Saudyjska wraz z Rosją poinformowały o wydłużenia redukcji wydobycia o kolejny miesiąc, do sierpnia bieżącego roku. Obecnie Saudowie pompują 9 mln baryłek ropy dziennie, są to najniższe wolumeny od wielu lat. Jednocześnie OPEC spodziewa się silnego odbicia popytu w drugim półroczu. Przy sprzyjających warunkach gospodarczych popyt na ropę w tym roku może być rekordowy. Obecnie sytuacja wydaje się być sprzyjająca dla detalicznych konsumentów paliw. Duża podaż produktów ropopochodnych, zalewająca rynki Unii Europejskiej jest między innymi efektem nieszczelności sankcji nałożonych na Rosję. Rafinerie greckie Motor Oil Hellas i Helleniq Energy obserwowały pogorszenie marż paliwowych wskazując za przyczynę duży import paliw w szczególności z Turcji. Część odbiorców z Unii Europejskiej nadal realizuje kontrakty ze spółkami rosyjskimi bazujące na umowach długoterminowych. W czerwcu zawężeniu uległ dyferencjał Ural Brent.
Napięcia handlowe na linii Waszyngton Pekin doprowadziły, do kolejnych groźnych zapowiedzi. Zgodnie z informacją z początku lipca, od sierpnia zostanie ograniczony przez Chiny eksport galu i germanu kluczowych pierwiastków w produkcji półprzewodników. Działania podjęte przez Chiny są konsekwencja wcześniejszych restrykcji nałożonych przez USA i inne kraje. W przypadku galu i germanu Chiny są dominującym producentem z udziałem bliskim 90%. Brak efektów rozmów dyplomatycznych oznaczać będzie utrudnienia w rozwoju nowych technologii. Poszukując zastępowalności poprzez inne metale na wartości zyskać może cynk i aluminium jako najbliższe substytuty zagrożonych metali ziem rzadkich.
Na koniec miesiąca udział funduszy inwestujących w surowce wyniósł 71% aktywów, a udział akcji 20% aktywów. Akcje służą do wydobycia określonych wrażliwości na surowce bez używania ETF, zwiększenia wrażliwości albo do pozycjonowania na zmieniającą się strukturę istotnych dla gospodarki surowców czy zasobów. Fundusz posiadał otwarte pozycje na rynku kontraktów terminowych, które na koniec miesiąca stanowiły 5% aktywów. Wolne środki lokowane były w krótkoterminowe instrumenty rynku pieniężnego.
Stopa zwrotu funduszu Skarbiec Rynków Surowcowych za czerwiec wynosi +3,16%. Jest to trzeci wynik w grupie porównawczej funduszu. W czerwcu wynik benchmarku był o 0,4 pp. lepszy. Wynik funduszu okazał się lepszy od średniej z grupy porównawczej o 0,14pp., a gorszy od mediany o 0,34pp. Od początku roku stopa zwrotu z inwestycji w fundusz wynosi -7,73%
Szacowane wrażliwości funduszu w podziale na klasy surowców prezentuje tabela:
| Struktura portfela w podziale na grupy surowców za czerwiec | |
| Surowce Energetyczne | 36% |
| Surowce Rolne | 16% |
| Metale Szlachetne | 28% |
| Metale Przemysłowe | 20% |
Surowce mogą stanowić cenny dodatek dywersyfikacyjny w wieloskładnikowym portfelu inwestycyjnym. Wykazują niepełną korelację z cenami akcji czy obligacji, a szczególnie atrakcyjne mogą okazać się w scenariuszu szoku podażowego, kiedy rosnące ceny surowców niejako wywołują spadki cen akcji (wyższe koszty to niższe marże spółek) i obligacji (inflacja).
W czwartym kwartale ubiegłego roku w wielu gospodarkach zaczęły pojawiać się tendencje dezinflacyjne. Odziaływanie stop procentowych zaczyna być odczuwalne, jednak nie ma pewności czy zaplanowana ścieżka podwyżek będzie wystarczająca. Trudno też ocenić jak długo stopy pozostaną na wysokim poziomie. Rynki finansowe bardzo pozytywnie reagują na możliwość zakończenia cyklu, jednocześnie oczekując pierwszych cięć na przełomie 2023/24 roku. Jednak w mojej ocenie nadal pozostaje relatywnie duże ryzyko wystąpienia recesji na świecie, czego konsekwencją będzie znaczące osłabienie sytuacji na rynkach finansowych.
Poprzedni rok obfitował w dużą zmienność wycen surowców, gdzie szoki podażowe przeplatały się z obawami o słabnący popyt. Rok 2023 rynki surowcowe zaczynają jednak z wyższych poziomów, a kierunek w którym będą podążać wskaże stan globalnej koniunktury. Nawet w sytuacji silnego spowolnienia surowce mogą zachowywać się znacznie lepiej od innych klas aktywów. Ich relatywna siła wynika ze strukturalnie trudnej sytuacji podażowej. W zasadzie wszystkie surowce, za wyjątkiem gazu ziemnego, są w stanie permanentnych niedoborów. System nie działa prawidłowo ponieważ w krótkiej perspektywie nie ma możliwości efektywnego dopasowania się do odbudowującego się popytu. Odbiciu PKB w przyszłości będzie towarzyszyło większe zapotrzebowanie na surowce, a z tym może być problem czego efektem będzie kontynuacja wzrostu cen.
Surowce są tą klasą aktywów, która moim zdaniem powinna najmocniej korzystać na wzroście zagregowanego popytu lub na nieufności co do stabilności siły nabywczej pieniądza. Surowce są też względnie odporne na „wciśnięcie hamulca” przez banki centralne, które podnosząc stopy procentowe mogą szybciej zagrozić koniunkturze na rynku obligacji czy w dalszej perspektywie akcji, którą swoimi działaniami od wielu lat poprawiały. Doskonałym przykładem był ubiegły rok, kiedy rynkom surowcowym udało się osiągnąć dodatnie stopy zwrotu pomimo trwającej rynkowej bessy. Surowce są jednak także ryzykowną klasą aktywów, o czym niemal co miesiąc przypomina nam wybrana kategoria, spadając często o kilkadziesiąt procent. Zachęca to do dywersyfikacji.
Subfundusz Skarbiec Rynków Surowcowych, jako jeden z subfunduszy pod parasolem FIO, ustawowo nie może inwestować bezpośrednio w surowce. Pożądana wrażliwość wartości portfela subfunduszu na wahania cen surowców wynika z inwestycji w instrumenty powiązane z rynkiem surowców, w szczególności ETFy surowcowe, akcje spółek surowcowych lub kontrakty terminowe futures (instrumenty pochodne) na sektorowe akcyjne indeksy rynku surowcowego.
Obowiązująca strategia funduszu utrzymuje obecne założenia: wrażliwość na szeroki rynek surowców w okolicach 100-130%, aktywną selekcję surowców zgodną ze zmieniającymi się tendencjami, oraz poszukiwanie wrażliwości na długofalowe, duże trendy, które nieuchronnie zmieniają rynek surowców.
Napięta sytuacja geopolityczna w regionie, inflacja, utrwalające się negatywne tendencje wyrażone globalnym ocieplaniem naszej planety przyspieszyły proces przechodzenia w kierunku zielonej energii. Proces ten będzie trwały i nieodwracalny skutkujący zdecydowaną redukcją użycia paliw kopalnych do 2050 roku. Droga do celu jest długa i bardzo kosztowna. Rynek zielonej energii jest w fazie silnego wzrostu a wiele firm działających w jego ramach w przyszłości zbuduje na nim silną pozycję. Rozwój zielonej energii będzie prowadził do przemodelowania wielu branż: transportu (również ciężkiego czy lotniczego) lub przemysłu, ale też rozwoju nowych gałęzi jak recycling baterii, serwis turbin wiatrowych, utylizacja infrastruktury fotowoltaicznej czy elektrolizerów do wytwarzania zielonego wodoru. Fundusz w niewielkim stopniu pozostaje otwarty również na ten sektor.
Nawet wierne odzwierciedlenie składu benchmarku nie zbliża idealnie wyniku funduszu i benchmarku, na co wpływają m.in. mnogość kontraktów na niektóre rodzaje surowców, zmienna struktura terminowa cen surowców, niestabilna i nie w pełni przejrzysta polityka inwestycyjna funduszy portfelowych, drobne odchylenia między wartością aktywów netto a ceną tych funduszy czy różnice w godzinach wyceny benchmarku i funduszy portfelowych. Z tego względu ocena zmienności funduszu na tle benchmarku, która teoretycznie jest miarą aktywności, powinna być dokonywana na danych tygodniowych lub miesięcznych w dłuższych horyzontach czasowych. Zamiar posiadania wrażliwości na rynek surowców ponad 100% jest nietrywialny w realizacji wobec ograniczeń inwestycyjnych w subfunduszu FIO.