„Możliwości lokowania nadwyżek finansowych w państwowej sferze budżetowej” artykuł w Piśmie Wspólnota

Zapraszamy do Pisma Wspólnota do artykułu pt. „Możliwości lokowania nadwyżek finansowych w państwowej sferze budżetowej” autorstwa Marcina Marchewki naszego dyrektora ds. komunikacji inwestycyjnej.

„Podmioty podlegające ustawie z 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych, m.in. jednostki samorządu terytorialnego, państwowe i samorządowe instytucje kultury, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej czy państwowe uczelnie wyższe, mają bardzo ograniczone możliwości lokowania środków finansowych zgromadzonych na swoich rachunkach. Art. 48 tej ustawy daje tym jednostkom cztery możliwości lokowania wolnych środków, z wyjątkiem środków pochodzących z dotacji z budżetu: 1. nabywanie skarbowych papierów wartościowych, 2. nabywanie obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, 3. deponowanie środków na rachunkach bankowych w bankach mających siedzibę na terytorium RP, 4. deponowanie środków u Ministra Finansów.

Praktyka pokazuje, że jednostki budżetowe najczęściej wybierają trzecią formę, która teoretycznie wydaje się najwygodniejsza. Jednak trzeba pamiętać, aby taki depozyt zakładać regularnie. Jeśli podmiot nie korzysta z konsolidacji sald to bywa, że koniecznych do przeprowadzenia jest znacznie więcej operacji. Często uzyskanie konkurencyjnego oprocentowania wymaga dodatkowych negocjacji z bankiem. Warto również pamiętać, że banki mogą pobrać dodatkową opłatę od wysokiego salda.

Depozyt u Ministra Finansów wiąże się z koniecznością podpisania umowy, a w przypadku przekazania środków w depozyt na krótki okres (do 3 dni) również z koniecznością prowadzenia rachunku w Banku Gospodarstwa Krajowego. Problem stanowi fakt, iż lokujący nie ma większego wpływu na kształt umowy czy oprocentowanie powierzonych środków, a każda ewentualna zmiana wymaga podpisania stosownego aneksu. Pozostałe dostępne w katalogu opcje to skarbowe papiery wartościowe oraz obligacje emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, które zgodnie z interesem Skarbu Państwa są coraz częściej wykorzystywane do lokowania kapitału przez przedstawicieli sfery budżetowej. Inwestycja nadwyżek finansowych przez jednostki budżetowe w obligacje skarbowe i komunalne jest swego rodzaju optymalizacją finansową budżetu państwa. Do tego pożytki możliwe do uzyskania z tego typu inwestycji mogą być większe niż w przypadku pozostałych wariantów (tj. lokaty i depozytu u Ministra Finansów) oraz nie jest pobierana opłata od wysokiego salda.

Istotnym argumentem przemawiającym na korzyść lokowania wolnych środków w formie skarbowych papierów wartościowych oraz obligacji emitowanych przez JST wydaje się kryterium bezpieczeństwa środków, które zapewnia fakt, iż papiery wartościowe są ewidencjonowane i rozliczane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych poprzez rachunek maklerski prowadzony przez dom lub biuro maklerskie. Papiery wartościowe zgromadzone na takim rachunku nie wchodzą w skład masy upadłościowej podmiotu prowadzącego dany rachunek. Co więcej, transakcje mogą być dokonywane wyłącznie przez właściciela rachunku (jednostkę budżetową) lub upoważnionego na podstawie odrębnego pełnomocnictwa specjalistę od zarządzania aktywami.

Podczas spotkań ze skarbnikami jednostek samorządu terytorialnego, dyrektorami finansowymi, członkami zarządów czy też kwestorami uczelni wyższych, najczęściej zadawanym nam pytaniem jest to dotyczące sposobu księgowania i rozliczania nabywanych obligacji oraz podkreślany jest brak wystarczającej wiedzy na temat uwarunkowań rynkowych. Podmiotowi, który nie bierze czynnego udziału w obrocie papierami wartościowymi, problem może sprawić choćby ustalenie ceny nabycia konkretnego papieru wartościowego. Właściciel rachunku jest niejako zdany na warunki prezentowane mu przez maklera. Remedium na te bolączki może być podpisanie umowy ze wspomnianym wcześniej specjalistą od zarządzania aktywami. Co ciekawe, podpisanie takiej umowy, zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 7 ustawy z 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych, nie wymaga przeprowadzenia postępowania przetargowego i w przeciwieństwie do umowy dotyczącej lokowania środków w formie depozytu u Ministra Finansów, jest ona w pełni negocjowalna.

Umowa zarządzania aktywami (Umowa Asset Management) to umowa zawierana przez właściciela rachunku (jednostka budżetowa) z instytucją finansową (Asset Manager/Zarządzający), posiadającą zezwolenie KNF na prowadzenie tego typu działalności. W ramach zawartej umowy Zarządzający działając na podstawie udzielonego mu przez jednostkę budżetową pełnomocnictwa dokonuje transakcji w imieniu i na rzecz właściciela rachunku. Umowa określa szczegółowe ramy współpracy, tj. cel inwestycyjny, zasady komunikacji, strategię inwestycyjną, wynagrodzenie Zarządzającego oraz inne istotne dla obu stron parametry. Specjalista od zarządzania aktywami winien posiadać odpowiednią wiedzę i doświadczenie zdobyte w związku z wieloletnią działalnością na rynku inwestycyjnym w Polsce. Skarbiec TFI S.A. ma już ponad dwudziestopięcioletnią wiedzę, pozwalającą na sprawne poruszanie się po wymagającym i często skomplikowanym świecie finansów. Jesteśmy Towarzystwem.”

Cały artykuł dostępny jest w najnowszym wydaniu Pisma Wspólnota https://wspolnota.org.pl/